Fransanın kolonial İDARƏÇİLİYİ: Martinikdə Parisin müstəmləkəçilik siyasətinə qarşı ETİRAZLAR
Xəbər verdiyimiz kimi, Martinikdə müstəmləkəçiliyə qarşı, xüsusilə sosial və siyasi səbəblərdən əhali ayağa qalxıb. Artıq barrikadalar qurulur, hüquq-mühafizə orqanlarının zorakılığına qarşı müqavimət güclənir.
Polislərin dinc əhaliyə qarşı odlu silahlardan istifadə etdiyinə dair görüntülər də paylaşılır.
Martinik adasında baş verən hadisələr Fransanın müstəmləkəçilik siyasətinin acı nəticələrini bir daha göz önünə sərir. İndiyə qədər davam edən bu siyasət Martinik əhalisinin sosial və iqtisadi vəziyyətini getdikcə daha da ağırlaşdırır. Bahalıq, yüksək işsizlik və məhdud iqtisadi imkanlar, adanın yerli sakinlərini son dərəcə çətin vəziyyətə salıb.
Fransanın kolonial idarəçiliyi Martinikin yalnız materik Fransası ilə ticarət əlaqələri qurmasına icazə verməklə adada yaşayan insanların iqtisadi müstəqilliyinin önünü kəsir. Bu, yalnız iqtisadi çətinliklərə deyil, eyni zamanda sosial ədalətsizliklərə də səbəb olur. Martinikdəki böyük ticarət şəbəkələrinin etnik fransızlar tərəfindən monopolizə edilməsi, yerli əhalinin maddi durumunu daha da ağırlaşdırır. Bu durum insanların gündəlik yaşayışında ciddi çətinliklər yaradır, onların gəlirlərinin artmamasına və bahalıqdan əziyyət çəkməsinə səbəb olur.
Sosial ədalətsizliyə qarşı mübarizənin güclənməsi Martinikdəki əhalinin artıq səbrinin tükəndiyini göstərir. Barrikadaların qurulması və hüquq-mühafizə orqanlarına qarşı müqavimət yerli əhalinin öz hüquqları üçün mübarizəyə qalxması deməkdir. Polislərin dinc əhaliyə qarşı odlu silahlardan istifadə etdiyi görüntülərin yayılması Fransa hökumətinin müstəmləkəçilik siyasətinin nə dərəcədə qəddar olduğunu ortaya qoyur. Bu cür zorakılıq, yalnız fiziki xəsarətlərə səbəb olmur, həm də insanların psixoloji sağlamlığına ciddi ziyan vurur.
Bundan əlavə, Fransa hökumətinin Martinikdəki kənd təsərrüfatında istifadə etdiyi zəhərli maddələr, həm yerli ekosistemi, həm də əhalinin sağlamlığını ciddi təhlükəyə atır. Martinik dünyada ən çox xərçəng xəstəliyindən əziyyət çəkən bölgələrdən biri halına gəlib. Bu, Fransa kolonial siyasətinin birbaşa nəticəsidir. Zəhərli maddələrin istifadəsi, yalnız iqtisadi inkişafı deyil, həm də insanların həyatını təhlükəyə atır.
Fransa imperiyası əsrlər boyu Karib dənizi, Sakit okean və Afrika bölgələrində geniş müstəmləkələr yaradaraq, bu ərazilərdə öz idarəçiliyini gücləndirib. Bu müstəmləkəçilik siyasəti, yerli xalqların iqtisadi, siyasi və mədəni həyatına ciddi təsir göstərib, onların hüquqlarını kobud şəkildə pozub. Martinik bu prosesin ağır nəticələrini yaşayan bölgələrdən biridir.
Amerika qitəsinə ayaq basdıqdan sonra, Fransa yerli xalqın əlindən torpaqlarını, sərvətlərini və mədəni irsini alaraq, onları müstəmləkə nəzarətinə keçirdi. Yerli əhalinin resursları istismar edilərək, Fransa imperiyasının iqtisadi maraqları doğrultusunda istifadə olundu. Bu, yalnız iqtisadi itkilərlə nəticələnmədi, həm də sosial ədalətsizliklər, mədəni kimliyin itməsi və cəmiyyətin parçalanması ilə dolu bir dövrü başlatdı.
Ölkəmizdə Bakı Təşəbbüs Qrupu (BTQ) tərəfindən keçirilən beynəlxalq konfranslarda müstəmləkəçilik məsələsi geniş müzakirə olunub. Bu konfranslar, müstəmləkəçilik siyasətinin yerli xalqlar üzərindəki təsirini gündəmə gətirərək, beynəlxalq aləmdə bu məsələyə diqqət çəkib. Martinikdəki vəziyyət kolonializmin birbaşa təsiri ilə ortaya çıxan sosial narazılıqları, iqtisadi çətinlikləri və insan hüquqlarının pozulmasını nümayiş etdirir.
Fransa Martinikdə öz müstəmləkə siyasətini davam etdirərək, yerli əhalinin iqtisadi müstəqilliyini əngəlləyir, onlara yalnız materik Fransası ilə ticarət əlaqələri qurmağa icazə verir. Bu, yerli xalqların müstəqil iqtisadiyyat yaratma imkanını tamamilə məhdudlaşdırır. Bu müstəmləkəçilik yanaşması, yalnız iqtisadi asılılığa deyil, həm də mədəni asimilasiya, sosial ayrımcılıq və insan haqlarının pozulmasına gətirib çıxarır.
Bütün bu məsələlər, Martinik əhalisinin müstəqillik istəyini gücləndirir. Yerli xalqlar, öz hüquqlarını, mədəni kimliklərini və iqtisadi müstəqilliklərini bərpa etmək üçün mübarizəyə qalxıblar. Fransanın müstəmləkəçilik siyasətinə qarşı olan bu etirazlar yalnız Martinik üçün deyil, müstəmləkə altındakı digər xalqlar üçün də əhəmiyyətlidir.
Bu məsələlərin beynəlxalq platformalarda müzakirə olunması, müstəmləkəçilik siyasətinin nəticələrinin işıqlandırılması və yerli xalqların hüquqlarının müdafiəsi üçün bir imkan yaradır. Fransa imperiyasının müstəmləkəçilik tarixi, yalnız keçmişdə qalmamalıdır; bu gün də, müstəqil və azad xalqların gələcəyini qorumaq üçün mübarizəni davam etdirmək zəruridir.
Belə bir vəziyyətdə, Martinik əhalisinin müstəqillik tələbləri, yalnız bir hüquq deyil, həm də bir zərurətdir. Fransanın kolonial siyasətinə qarşı olan bu etirazlar, əhalinin öz hüquqlarını bərpa etmək, sosial ədalət əldə etmək və öz iqtisadi müstəqilliklərini təmin etmək üçün verdikləri mübarizənin bir parçasıdır.
Fransa, Martinikdəki bu narahatlıqları görməzlikdən gələrək, yalnız öz kolonial maraqlarını qorumağa çalışır. Lakin əhalinin səsi artıq yüksəlir. Müstəqillik istəyinin artması, həm də Martinikin gələcəyi üçün bir ümid işığıdır. Bu, yalnız Martinik üçün deyil, bütün müstəmləkə altındakı xalqlar üçün bir dərs olmalıdır: azadlıq, bərabərlik və ədalət, hər kəsin haqqıdır. Fransanın müstəmləkəçilik siyasətinin sonlandırılması, Martinik əhalisinin gələcəyi üçün şərtdir. Bu, yalnız tarixən ədalətsiz bir sistemi dayandırmaq deyil, həm də insan hüquqlarını bərpa etmək üçün bir imkandır.
Rəfi Müslümov
