Heydər Əliyevin deyimləri və zarafatları

Hörmətli oxucular! Tanınmış şair Əjdər Ol öz gözəl şeirləriylə Sizlərə yaxşı tanışdır. Bununla yanaşı o, həm də şahidi olduğu, müasirlərindən eşitdiyi maraqlı hadisələri, lətifələri, duzlu-məzəli əhvalatları qələmə alaraq, kitab halında çap etdirmişdir. Bu marağı nəzərə alaraq, 10may.az saytı Əjdər Ol yaradıcılığının bu sahəsinə müraciət etməyə, onun “Canlı lətifələr, əhvalatlar, deyimlər” kitabından seçmələri mütəmadi olaraq öz oxucularıyla bölüşməyə qərar verdi.

***

1991-ci ilin fevralında Azərbaycan SSR Ali Sovetinin yeni tərkibinin

ilk iclasında Naxçıvandan deputat seçilmiş Heydər Əliyev çıxış edərək

1988-ci ildən sonra Azərbaycan rəhbərliyinin Dağlıq Qarabağla bağlı

apardığı siyasətin yarıtmaz olduğunu bildirdi. İqtidarı təmizə çıxartmaq

məqsədilə və Heydər Əliyevə cavab olaraq xalq deputatı, yazıçı

Bayram Bayramov 1969-1982-ci illərdə Azərbaycanın dövlət başçısı

olmuş Heydər Əliyevi keçmiş fəaliyyətinə görə çox kəskin tənqid etdi.

Bu hadisə xalq arasında böyük narazılığa səbəb oldu. Bir neçə

gündən sonra “Aydınlıq” qazeti Bayram Bayramovun Heydər Əliyev

respublikamızın rəhbəri olan vaxtlar onu təriflədiyi məqaləsindən bir

parçanı (“Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzetindən) və ona bağışladığı “Gün

batanda” kitabındakı bu avtoqrafı dərc etdi:

“Əzizimiz Heydər Əliyeviç!

Xalqımıza qeyrətlə və müdrik rəhbərlik etdiyinizə görə Sizə “çox

sağ olun” deyirik! Xalqımızın xalqlar arasında, respublikamızın respublikalar

arasında ön cərgələrə çıxmasında fövqəladə fəaliyyətiniz,

intəhasız fədakarlığınız üçün Sizə ürəkdən “var olun” deyirik! Daha

yeni, daha böyük uğurlar naminə canınız sağ olsun, ömrünüz dağa

dönsün!

Minnətdarlıq əlaməti olaraq Bayram Bayramov, 05.11.81”.

Fevralın 19-da bir gün əvvəl vəfat etmiş şairə Mədinə Gülgünün

cənazəsi Abbas Mirzə Şərifzadə adına Aktyorlar Evində qoyulmuşdu.

Mərasimdə Heydər Əliyev də iştirak edirdi. Matəm mitinqindən sonra

qohum-əqrəbası mərhumla vidalaşan zaman fasilə yarandı, hamı

salonu tərk etdi. Aktyorlar Evinin qarşısında Heydər Əliyevin başına

xeyli adam yığışdı. Mən təxminən onun üç addımlığında dayanmışdım.

Onunla görüşən kim, Ali Sovetin yeni tərkibinin ilk iclasında

Bayram Bayramovun hələ soyumamış tənqidinə görə ona arxa çıxdığına

bildirən kim…

Bu vaxt tənqidçi və yazıçı Qulu Xəlilli adamların arasından çıxıb

Heydər Əliyevə yaxınlaşaraq onunla xüsusi mehribanlıqla görüşdü

və dedi:

– Heydər Əliyeviç, məni tanıdınızmı? Mən Qulu Xəlilliyəm! Vaxtilə

kitabımı sizə hədiyyə vermişəm. Avtoqraf da yazmışdım.

Heydər Əliyev həmişəki məğrur ədası ilə cavab verdi:

– Tanıdım sizi, Qulu Xəlilov! Kitabınızı saxlayıram. Mənə yazdığınız

avtoqraf da yaxşı yadımdadır. Hətta Bayram Bayramovdan da

təmtəraqlı yazmışdınız.

* * *

1991-ci ilin martında Bakı Filarmoniyasında Azərbaycan Yazıçılar

Birliyinin növbəti Qurultayı keçirilirdi. O zaman Moskvada vəzifədən

uzaqlaşdırıldıqdan sonra Naxçıvana qayıdıb orada Muxtar respublikanın

Ali Məclisinin sədri seçilmiş Heydər Əliyev Bakıda olduğundan

qurultayda iştirak edirdi. Qurultay başlayanda şair Məmməd Aslan

ayağa durub iclasın sədrindən Heydər Əliyevin rəyasət heyətinə

dəvət olunmasını xahiş etdi. Yazıçılar bu təklifə qoşularaq əl çaldılar.

Heydər Əliyev ayağa durub dedi:

– Burada mənim yerim rahatdır. Mən həmişə yuxarılardan

aşağılara baxmışam, indi aşağılardan yuxarılara baxmaq istəyirəm.

* * *

Həmən qurultayda, özüm şahid oldum, fasilə zamanı Heydər

Əliyev foyedə şair Xəlil Rza ilə görüşüb ondan soruşdu:

– Bəs niyə Naxçıvana gəlmirsən? Dəvət edirəm! Buyur, gəl! Xəlil

Rza cavab verdi:

– Ustad Cəlaləddin Ruminin bir kəlamı var:

Şair şah qapısında gədadan gəda,

Şahsa şair evində ucadan uca!

Heydər Əliyev gülümsədi:

– Şükür Allaha, nə mən şaham, nə də sən saray şairi. On dörd il

(1969–1982) “şahlıq” etdim, səni bircə yol da Mərkəzi Komitənin

həndəvərində görmədim. İndi mən məmləkətin yox, onun bir

bölgəsinin başçısıyam. Buyur, gəl!

* * *

1992-ci ildə Heydər Əliyev Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali

Məclisinin sədri olan zaman Bakıdan bir dəstə ziyalı Naxçıvana onun

görüşünə gedir. Həmin ziyalılardan biri danışırdı ki, rəsmi qəbuldan

sonra Heydər Əliyev bizi yenicə formalaşmaqda olan hərbi hissəyə

apardı. Hərbi hissədə səliqə-səhmanı, nizam-intizamı görən yol

yoldaşlarımızdan biri – şair Abbas Abdulla üzünü Heydər Əliyevə

tutub soruşdu:

– Heydər bəy, böyük zəhmət çəkmisiniz, hərbi hissəni qısa bir

zamanda belə sahmana salmaq zor işdir. Burada qulluq edən əsgərlərin

sayı nə qədərdir?

Hərbi sirri açmaq istəməyən Heydər Əliyev gülümsündü:

– Abbas bəy, sən kəndçi adamsan, arıçılıqdan yaxşı başın çıxar,

bilmirsən ki, arıların sayını deyəndə arılar qırılıb tərg olur?!

* * *

1992-ci ildə Heydər Əliyev Naxçıvan Ali Məclisinin sədri olarkən

yığıncaqların birində Şəmkirdən onu görməyə getmiş boyu yarım

metrə yaxın, çəkisi 19 kiloqram olan orta yaşlı Alı Əliyev adlı bir nəfər

ona yaxınlaşıb salam verir və Heydər Əliyevdən soruşur:

– Məni tanıdınızmı?

Heydər Əliyev Alını yadına sala bilmir.

Alı, vaxtilə ölkə rəhbəri Heydər Əliyevin Şəmkirdə ona mükafat

verdiyini yada salır.

Sonra deyir:

– İstəyirəm bir şəkil çəkdirək! Yoxsa Şəmkirə qayıdanda sizinlə görüşdüyümü

sübut edə bilmərəm.

Qəribə vəziyyət yaranır. Şəkil çəkdirənlərdən birinin çox uca, birinin

çox gödək olduğunu görən fotoqraf çaşır.

Heydər Əliyev fotoqrafa deyir:

– Şəkli elə çək, mən də düşüm!

* * *

Naxçıvan Muxtar Respublikasının Baş naziri olmuş Şəmsəddin Xanbabayev

danışırdı ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin

sədri Heydər Əliyevlə qonşu İran İslam Respublikasına səfərdən qayıdanda

İran ərazisindən Xudafərin körpüsünə baş çəkdik. İşğal edilmiş

Azərbaycan ərazisindən atəş açılacağından ehtiyat etdiyimdən

bədənimlə onu qorumaq cəhdimi hiss edən Heydər Əliyev zarafatla

mənə dedi:

– Şəmsəddin, özünə əziyyət vermə, mənim boyum səninkindən yarım

metr hündürdür. Sən məni erməni gülləsindən qoruya bilməzsən,

havayı qurban gedərsən.

* * *

Şəmsəddin Xanbabayevdən bir əhvalat da eşitmişəm:

– Heydər Əliyev rəsmiyyəti çox sevirdi. Heç kəslə aranı açmazdı.

Xüsusilə iş yerində idarəçilik prinsiplərini qoruyardı. Bir dəfə

Naxçıvandan ona zəng açıb qəbuluna gəlmək istəyimi bildirdim.

Şərtləşdiyimiz kimi ertəsi gün səhər saat 10-da Prezident Aparatında

onun qəbulunda oldum. Mənim üçün çay gətirtdi. Çay içib səmimi

söhbət etdik. Bakıya köçmək, burada bir işlə təmin olunmaq arzumu

ona bildirdim. O, ani fikrə getdikdən sonra dilləndi:

– Sən adi işçi deyilsən, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Baş nazirisən.

Mən Naxçıvanda olanda birgə çətin günlər keçirmişik. Sənin

xidmətlərin var. Gərək fikirləşəm. Get, axşam saat beşdə mənim yanımda

olarsan.

Axşam saat beşdə yenidən ölkə prezidentinin qəbulunda idim.

Oturub Heydər Əliyevin sözə başlamasını gözləyəndə qulağıma addım

səsləri gəldi. Ancaq fikrim və diqqətim prezidentdə idi. O, səs

gələn tərəfə baxıb gözlərini ağartdı. Həmən anda qanrılıb arxaya baxdım

və gördüm ki, yaşlı xidmətçi qadın əlindəki çay padnosunu daldalı

yeriyərək geri aparır.

Heydər Əliyevin mənə səhərki məhrəm münasibəti qadını çaşdırmışdı.

Ona deyilmədən iki stəkan çay gətirirdi.

Heydər Əliyevin təcrübəli dövlət xadimi kimi hər xırda məsələyə

incəliklə yanaşması, hətta səmimiyyətdə belə həddin gözlənilməsinə

fikir verməsi mənim üçün növbəti həyat dərsi oldu.

* * *

Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri, respublika prezidentliyinə

namizəd Heydər Əliyev 1993-cü il sentyabrın 21-də Elmlər

Akademiyasının əsas binasında ölkəmizin ziyalıları ilə görüşdü. Ziyalılar

bir-bir tribunaya qalxıb respublikamızda yaranmış çətinliklərlə

bağlı xeyli danışıqdan sonra söz Heydər Əliyevə verildi. O, tribunaya

çıxmadı və adəti üzrə ayaq üstə durub dedi:

– Mən 1969-cu ildən bəri üçüncü dəfədir ki, bu salonda ziyalılarla

görüşürəm. İki dəfə demişəm, bu gün də təkrar edirəm: Siz tribunanı

küncdən ortaya gətirin! (Tribuna səhnənin küncündə qoyulmuşdu.) Mən

küncə çəkilmək istəmirəm. Nə qədər ki, sizin tribuna küncdə olacaq,

mən sizin tribunaya çıxmayacağam!

* * *

Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri, prezident

səlahiyyətlərini icra edən Heydər Əliyev 1993-cü ilin iyun – Gəncə

hadisələrindən sonra nala-mıxa vuran, sudan quru çıxmaqdan

ötrü ümumi sözlər danışan yüksək vəzifəli dövlət xadimlərinə

özünəməxsus tərzdə deyirdi:

– Mövqeyinizi bildirin!(10may.az)

Yenicag.az