Putin Bakıya niyə gəldi? – Rəfi Müslümov yazır
Vladimir Putinin 18 avqust 2024-cü ildə Azərbaycana səfəri Ukrayna müharibəsi və xüsusilə Kursk vilayətinin bir hissəsinin Ukrayna hərbçiləri tərəfindən işğal edilməsi fonunda həm Rusiya, həm də region üçün çox mühüm strateji əhəmiyyətə malikdir. Bu səfər bir neçə əsas kontekstdə geniş şəkildə şərh edilə bilər.
Rusiyanın daxili vəziyyəti və rejimin sabitliyi
Ukrayna müharibəsi və Kursk vilayətinin Ukrayna qüvvələri tərəfindən işğal edilməsi Rusiyanın daxili siyasətində ciddi narahatlıqlara səbəb olub. Belə bir vəziyyətdə Putinin Azərbaycana səfəri Rusiyada hakimiyyətin sabitliyini təmin etmək və xalqın diqqətini cəbhədəki uğursuzluqlardan yayındırmaq məqsədi güdə bilər. Bu səfər Rusiyada daxili konsolidasiya və milli birliyi möhkəmləndirmək üçün bir vasitə kimi də istifadə oluna bilər.
Ukrayna müharibəsinin Rusiyaya beynəlxalq təzyiqləri
Ukrayna müharibəsi Rusiyanın beynəlxalq arenada ciddi təzyiqlərə məruz qalmasına səbəb olub. Qərbin Rusiyaya tətbiq etdiyi sanksiyalar və hərbi yardımlar Moskvanın mövqeyini zəiflədib. Belə bir vəziyyətdə Putinin Azərbaycana səfəri Rusiyanın hələ də regionda və qlobal miqyasda güc olduğunu göstərmək və müttəfiqlərini yanında saxlamaq cəhdi kimi qiymətləndirilə bilər. Bu səfər Rusiyanın beynəlxalq təcriddən çıxmaq üçün yeni tərəfdaşlar axtardığını da göstərir.
Cənubi Qafqazda güc balansının möhkəmləndirilməsi
Cənubi Qafqaz, Ukrayna müharibəsinin nəticələri fonunda daha da strateji əhəmiyyət kəsb edir. Putinin Azərbaycana səfəri Rusiyanın Cənubi Qafqaz regionunda təsirini möhkəmləndirmək, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsində vasitəçi rolunu gücləndirmək və Türkiyənin bölgədə artan nüfuzuna qarşı balans yaratmaq üçün bir addım kimi görülə bilər. Rusiya Azərbaycanla sıx əlaqələri qorumaqla, regionda öz maraqlarını qorumaq və Cənubi Qafqazda güc balansını saxlamaq istəyir.
Enerji təhlükəsizliyi və iqtisadi əməkdaşlıq
Ukrayna müharibəsi Rusiyanın enerji ixracına və dünya enerji bazarındakı mövqeyinə ciddi təsir göstərib. Belə bir şəraitdə Putinin Azərbaycana səfəri enerji sahəsində əməkdaşlığı gücləndirmək və Azərbaycan vasitəsilə yeni enerji və nəqliyyat dəhlizləri yaratmaq məqsədi daşıya bilər. Xəzər regionunda enerji resurslarının istismarı və nəqli Rusiyanın enerji təhlükəsizliyini təmin etmək üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Türkiyə və İranla münasibətlərdə balansın qorunması
Azərbaycan həm Türkiyə, həm də İranla sıx əlaqələrə malikdir və bu, regionda geosiyasi balansın qorunması baxımından vacibdir. Putinin bu səfəri Rusiyanın regionda Türkiyə və İranla olan əlaqələrini balanslaşdırmaq və Azərbaycanla strateji tərəfdaşlığını gücləndirmək məqsədini güdür desək, yanılmarıq. Bu səfər Rusiyanın Türkiyə və İranla olan rəqabətində Azərbaycan vasitəsilə mövqeyini gücləndirmək niyyətini də əks etdirə bilər.
Regional sabitlik və Ermənistanla sülh müqaviləsi
Ukrayna müharibəsi və Rusiyanın daxili problemləri Ermənistanla sülhün həlli prosesinə də təsir göstərə bilər. Putinin Azərbaycana səfəri həmçinin bölgədə sabitliyin təmin olunmasına və sülh prosesinin irəlilədilməsinə yönəlik səyləri Moskvanın vasitəçiliyi ilə möhkəmləndirmək məqsədini özündə daşıyır. Yəni Rusiya Azərbaycanın Ermənistanla münasibətlərində vasitəçilik rolunu qorumağa çalışır və bu səfər bu rolu gücləndirmək üçün bir addım ola bilər.
Qısacası, Sudjanın ələ keçirilməsi və Ukrayna ordusunun Kursk vilayətində addımbaaddım irəliləməsi fonunda Vladimir Putinin sürpriz Bakı səfəri ağıllara bir çox sualları gətirir. Maraqlıdır, Kreml rəhbəri Bakıdan nəyi xahiş etməyə gəlib?
