Ukraynalı uzman: Dış etkenler olmasa lira bu kadar hızla değer kaybetmezdi
Ukraynalı uzman Vsevolod Stepanyuk, Yeni Çağ Azerbaycan’a yaptığı açıklamasında, Türkiye ve Rusya’da cereyan eden negatif finans sürecini değerlendirdi.
Stepanyuk’a göre, ABD’nin şu anda rakiplerine yönelik izlediği politikanın temelinde mevcut dünya düzenini değiştirme amacı dayanıyor:
“Dünyada yaşanan malum süreçleri aynı zamanda Türkiye’de cereyan eden son olayları derinden anlamak için jeoekonomik durumu doğru değerlendirmek lazım. Ünlü düşünürlerden birinin de dediği gibi, siyaset, ekonomik çıkarların ifadesi. Bu yüzden de ABD şu anda dünyanın mevcut düzenini kendi çıkarları doğrultusunda değişmeye çalışıyor. Çünkü dünyanın yeni ekonomik kurallarının olduğu aşamada ABD dünya liderliğini hızla kaybediyor. Örneğin ABD ve Çin ekonomisini kıyaslarsak, ekonomik altyapı ve fiyatlar açısından Çin sanayisinin ABD sanayisinden iki kat büyük olduğunu görürüz. Somut olarak söylersek ABD’de gerçek zamanlı üretiminin hacmi yüzde 22 olduğu halde, Çin’de bu rakam yüzde 41. Rusya ekonomisi ABD’den küçük olabilir ama Çin’de ekonomik altyapı daha güçlü. Çin ve Rusya ABD Doları’ndan bağımlılığı azaltmak için özellikle Yamayka anlaşmasından sonra etkili adımlar attılar. Bu, ABD’nin kıymetli kağıtlardan vazgeçerek hesaplaşmada altın kullanmaya başlamasıyla daha da ıspatlanmış oldu. Aynı zamanda bu ülkeler kendilerinin bağımsız ödeme sistemlerini de oluşturabilir. Şu an anda ABD’nin en önemli rakipleri Çin, Rusya ve Avrupa Birliği. ABD’nin esas hedefi bu ülkelerin siyasi ekonomik sistemlerinde istikrarı bozmak. Bu da sebepsiz değil. Avrupa Birliği Çin mallarının en büyük pazarlama alanı. O bakımdan Avrupa Birliği ülkelerinde sorunların oluşturulması otomatik olarak Çin’i de belirli zorluklarla karşı karşıya getirecek. Aynı zamanda Rusya’ya yönelik oluşturulan sorun bu ülkeden büyük hacimde enerji taşıyıcıları ithal eden Çin’in durumunu bir hayli zorlaştıracak. Yani bu politika sonuç itibarile buna hesaplandı.”
TL’NİN DEĞER KAYBETMESİNİN NEDENİ DIŞ ETKENLER
“Türkiye’nin şu anda karşılaştığı sorunların belki de en önemli nedeni onun jeopolitik ve coğrafi konumu. Türkiye’de yaşanan 15 Temmuz başarısız darbe girişiminden sonra onun ekonomisinde istikrarın bozulmasın yönelik girişimler arttı. Kimileri Türkiye’de avantürist monetar politikanın gerçekleştirildiğini iddia etse de dış etkenler olmasa lira böyle hızla değer kaybetmezdi. Mevcut durumda Türkiye’nin Güney Avrupa’ya gaz naklinde önemli tranzit ülkeye dönüşme niyeti ABD’nin çıkarlarına uygun değil. Çünkü Washington Avrupa’yı kendisinin gaz piyasasına dönüştürmek istiyor. Türkiye’nin NATO’dan çıkma ihtimaline gelince şunu diyebiliriz ki, şu anda böyle bir gerekçe yok. Ama gelecekte Avrupa’da paralel tehlikesizlik kuruluşları oluşturulursa Türkiye de Ukrayna gibi o kurumların mühim üyesi olabilir.”
