Yuxusuzluq hesabına fasiləsiz seriallar izləyirsiniz?
Bütün gün oturmaq, divanda, yataqda əyləşmək və hamının danışdığı Netflix-ə baxmaq İngilis dilində “binge-watch” adlanır. Yəqin ki, siz də edirsiniz. Ancaq siz tək deyilsiniz, xüsusən Covid-19 pandemiyası ilə gələn karantin səbəbiylə milyonlarla insan ekranlarının qarşısında televiziya seriallarını izləyir.
Serial, film platformalarında yeni üzvlərin sayı rekord qırır. Netflix üzvlərinin sayı 2020-ci ilin ilk rübündə 16 milyona çatdırdı. Üstəlik, bu rəqəmlər qeydə alınanda hələ karantin rejimi yox idi.
“The Radio Times”-ın sorğusuna görə, İngiltərə əhalisinin yarısı bir oturmada 8 saat ard-arda ən azı bir televiziya serialını izlədiklərini və bitirdiklərini söyləyib.
Bu vəziyyət sizə tanış görünsə, özünüzü də günahkar hiss edə bilərsiniz. Lakin, televiziya seriallarını bir- bir izləmək sizin günahınız deyil. Bir çox televiziya şouları və film platformaları sizə onları izlətdirmək üçün xüsusi texnikalardan istifadə edir.
“Bir gündə bütün mövsümü oturub seyr edə bilərəm” deyir televiziya tənqidçisi və yayımçısı Scott Byran. Ancaq “serialları ardıcıl olaraq izlədiyini” təsadüfən başladığını söyləyən Bryan, istehlakçıların bu sözlərlə aşağıdakı yolu keçdiyini söylədi:
“Neflix, insanların daha çox seriallarlı, buna daha əvvəl gördüyünüz “Friends” kimi seriallar da daxildir… Netflix çox ağıllı və hiyləgər şəkildə sizi daha çox seyr etməyə təşviq edir.
Yeni bir serial, film əlavə olunduğu andan etibarən çox sürətli işləyirlər, hansı fotoya daha çox diqqət yetirildiyini, niyə diqqəti çəkdiklərini araşdırırlar. Ayrıca hər bölümün sonunda avtomatik olaraq alt hissədə növbəti bölümü yükləyirlər. və budur, üç saat ərzində fərqinə varmadan bir seriala baxırsan”.
Televiziya, film və televiziya yayım platformalarına şirkətlərin əslində onları ard-arda izləmək üçün hazırladıqlarını bilirsinizmi?
Amma mənfi tərəfləri də var:
Bəzi mütəxəssislər televizoru çox uzun müddət seyr etməyin narahatlıq və depressiyaya səbəb ola biləcəyi xəbərdarlığını deyirlər.
Yaponiyadakı elm adamları, 2016-cı ildə bu vərdişin saatlarla oturmaq və ya yatmaq nəticəsində qan laxtalarının meydana gələ biləcəyini və ölümcül təsir göstərə biləcəyini söyləyib.
Psixoterapevt Dr. Hamira Riaz dalbadal bir neçə bölümlərə baxmağımızın sinir sistemlərimizə təsir etdiyini və yuxu rejimimizə mənfi təsir göstərdiyini bildirir:
“Ard-arda izləmək çox uzun müddət özünü yüksək miqyasda aktivləşdirmək deməkdir. Bu vəziyyətdən çıxmaq üçün də vaxt lazımdır.”
Dr. Riaz ayrıca qətl kimi şiddətli məzmunun, xüsusən də sevdiyiniz personajın öldürülməsi kimi halların yuxulu sinir sisteminə və gecə yuxu rejiminə mənfi təsir edəcəyini söyləyir.
Bəs bizi daim seriallara geri qaytaran nədir?
Dr. Riaz “Özümüzü bir xarakterlə eyniləşdirdiyimiz zaman, bu sevgi hormonu oksitosinin artmasına səbəb olur və bir əlaqə qurulur. İndi o qədər məzmun var ki, ən azı bir xarakter var ki, eyni səyahətə davam edə biləcəyini düşünürsən.”
Bu, münasibətlərimizi yaxşılaşdırmağa da kömək edə bilər:
İngiltərədəki gənclər arasında xüsusilə məşhur olan “Love Island” proqramını misal gətirək. Bu proqramda subaylar bəzi imtahanlardan keçərək onlar üçün ən uyğun insanı tapmağa çalışırlar.
2019-cu ildə Love Island proqramı başladığı zaman İngiltərədə ikiqat terapiyaya gedən cütlüklərin sayı 41% artdı.
Dr. Riazın sözlərinə görə, “Bir TV şousuna sona qədər baxsaq, duyğularımızı və münasibətlərimizi tənzimləməyə də vaxt tapırıq deməkdir”.
Bir çox insan da maraqlandıqları televiziya şousuna emosional reaksiya inkişaf etdirir. Bu, xüsusən də sevdiyiniz personajla bir şey baş verəndə baş verir.
“Beynimiz gerçək hadisələrə qarşı aktivləşmə və xəyali hadisələrə qarşı aktivləşmə arasında fərq qoymur” deyə Dr. Riaz izah edir.
Məşhur mədəniyyət haqqında söhbətlərdən geri qalmamaq:
Serialları ardıcıl olaraq izləməyin başqa bir səbəbi qalmaq qorxusudur. Xüsusilə karantin dövründə.
“Mən gündə 10 saat televizor izlədim, bəyənmədim” deyir “Binge” interaktiv şousunun yaradıcısı Brian Lobel və niyə izlədiyini izah edir:
“Cəmiyyət arasındakı söhbətlərə daxil olmaq üçün izləyirlər. Düşünürəm ki, bəzi məzmunlardan məlumatlı olmaq üçün proqramları ardıcıl izləməyə sövq edən bir bağ var”.
Brian bir-birinin ardınca serialları izləmək və “binge watch” bağlı mənfi fikirlərini də şərh etib:
“Bir də gördüm ki, insanlar nə qədər televizora baxdıqlarına görə utanırlar.
Məhsuldar olmadıqda xəcalət çəkirik və deyirik ki, altı saat televizora baxdım, çünki iş üçün istifadə etdiyim kompüterdəki beş fərqli pəncərədən başqa bir şeyə baxmalı idim.
Şounu izləyən milyonlarla insandan birisənsə, bu Brianın sözlərinə görə günah hissini azalda bilər:
“Biz “ardıcıl olaraq kitab oxumuşam” demirik, amma bizim nəslin ən yaxşı yazıçıları indi televiziya üçün yazırlar. Mən sizə serialları izləməyi dayandırmağı söyləycək son insanam.”/BBC/
