Hindistan bu dəfə də Ukraynaya DƏSTƏK VERƏ BİLƏR – TƏHLİL

Ukrayna ilə tərəfdaşlıq Hindistan üçün həm texnoloji, həm də strateji baxımdan yeni imkanlar aça bilər.

Yenicag.az xəbər verir ki, bunu Rusiya-Ukrayna müharibəsinə Hindistan faktoru çərçivəsində baxışları təhlil edən “AsiaTimes” nəşri yazıb.

Məqalədə bildirilib ki, Ukrayna hazırda Rusiyanın imperialist ambisiyalarına qarşı beynəlxalq hüquq və demokratik dəyərləri müdafiə edən əsas cəbhəyə çevrilib. Rusiya əsrlər boyu etdiyi kimi Ukraynanı öz təsiri altına salmaq istəyir, lakin Kiyev qəti müqavimət göstərərək, mübarizəni Rusiyanın öz ərazisinə daşıyır. Bu vəziyyətdə Hindistan hadisələrə qarşı ehtiyatlı yanaşaraq neytral mövqeyini və Moskva ilə münasibətlərini davam etdirir. Hərçənd, Hindistan rəsmiləri Rusiyanın 9 May Qələbə Günü paradında iştirak etməyi ləğv ediblər, bu da rəsmi olaraq Pakistanla gərginliklə izah olunsa da, daha geniş geosiyasi narahatlıqların mövcud olduğunu göstərir. Eyni zamanda, Ukraynanın parad zamanı mümkün hücumları barədə xəbərdarlığı Rusiyada real təhlükə kimi qəbul edilir, bu səbəbdən Rusiya Prezidenti Vladimir Putin tədbirin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün müvəqqəti atəşkəsə ümid edir.

Bildirilir ki, bu məsələyə münasibət bildirməkdən çəkinməyən Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski təhlükəsizlik zəmanəti verməyəcəklərini və Rusiyanın həmin gün nə edəcəyini proqnozlaşdırmağın mümkün olmadığını bildirib. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi isə bu mövqeni “müqəddəslərə hörmətsizlik” kimi qiymətləndirib. Sevastopolda Qələbə Günü paradının ləğv edilməsi və Ukraynanın Rusiya ərazisindəki hərbi obyektlərə pilotsuz təyyarələrlə zərbələr endirməsi vəziyyətin ciddiliyini göstərir. Ukrayna,2022-ci ilin əvvəlində gözlənilən sürətli çökmədən uzaq, indi yerli istehsal olan uzaqmənzilli raket və dron arsenalı ilə Rusiya ərazisinə ciddi təhlükə yaradır. Kreml isə Ukraynanın Moskvaya zərbə endirməməsi üçün səssiz şəkildə yalvarmaq məcburiyyətində qalır.

Məlumata görə, Hindistanın bu münaqişəyə yanaşmasının arxasında daha dərin strateji məntiq dayanır. Politoloqlar qeyd edirlər ki, Hindistanın neytrallığı demokratik həmrəyliyin olmaması ilə deyil, uzunmüddətli strateji ənənələrlə bağlıdır. Soyuq müharibə dövründən bəri Hindistan qoşulmamaq siyasətini əsas götürərək, böyük güclər arasında balans saxlamağa üstünlük verib. Bu yanaşma indi də davam edir – Hindistan özünü regional və qlobal güc kimi görür, lakin münasibətləri diqqətlə tarazlaşdıraraq öz strategiyasını qurur. Ukrayna ilə daha sıx əlaqələr isə Hindistanın Rusiya ilə olan hərbi və texniki münasibətlərinə zərər verə bilər. Hindistan hələ də, əsasən, Rusiya silahlarına güvənir və müdafiə sənayesini tam inkişaf etdirmədiyi üçün bu asılılıqdan birdən-birə imtina etmək istəmir.

Bununla belə, ekspertlər uzunmüddətli perspektivdə Hindistanın Ukrayna ilə əməkdaşlıqdan xeyli fayda əldə edə biləcəyini bildirirlər. Ukrayna müharibə zamanı adaptiv yanaşma, döyüş innovasiyaları və xüsusilə dron texnologiyasında böyük irəliləyişlər əldə edib. Bu təcrübələr Hindistanın “Hindistanda istehsal et” vizyonu ilə üst-üstə düşür və xüsusən Çinlə sərhəddə və dənizdə baş verə biləcək potensial münaqişələrdə önəm kəsb edə bilər. Ukraynanın real vaxtda innovasiya tətbiqləri, vətəndaş cəmiyyətinin, özəl sektorun və sahə eksperimentlərinin səfərbər olunması Hindistan üçün dəyərli dərslər təqdim edir. Məsələ Ukraynanın təcrübəsinin aktuallığında deyil, Hindistanın bu təcrübəni mənimsəməyə nə dərəcədə hazır olmasındadır. Əgər Hindistan bu bilikləri qəbul etməyə qərar versə, onun geosiyasi strategiyası güclənəcək və Rusiya ilə münasibətlərdə daha balanslı mövqe tutmasına şərait yaradacaq. Ukrayna ilə tərəfdaşlıq Hindistan üçün həm texnoloji, həm də strateji baxımdan yeni imkanlar aça bilər.

Nəsimi Ələsgərli