“Tarif savaşları” SƏNGİYƏCƏK? – “Hər iki tərəf təzyiq altındadır və..”

ABŞ-Çin münasibətlərindəki sistemli problemlər hələ uzun müddət davam edəcək.

Yenicag.az xəbər verir ki, bunu ABŞ və Çin arasında ticarət danışıqlarını təhlil edən “BBC” nəşri yazıb.

Məqalədə bu proseslərdə yeni mərhələnin başladığı bildirilib.

Qeyd olunur ki, dünyanın ən böyük iki iqtisadi gücü olan ABŞ və Çin İsveçrənin Cenevrə şəhərində ticarət danışıqlarına başlayır. Bu, Tramp administrasiyasının Çinə qarşı sərt tariflər tətbiq etməsindən sonra baş tutacaq ilk yüksək səviyyəli görüşdür. Hazırda ABŞ-nin Çin məhsullarına tətbiq etdiyi tariflər 145%-ə qədər yüksəlib, Çin isə ABŞ məhsullarına 125%-ə qədər rüsum tətbiq edir. Tərəflər aylarla qarşılıqlı ittiham və sərt ritorika ilə çıxış etdikdən sonra danışıqlar masasına qayıdır.

Niyə indi?

Hər iki tərəf təzyiq altındadır və bu çıxılmaz vəziyyətdən çıxış yolları axtarır. Sinqapurda yerləşən ISEAS-Yusof İshak İnstitutunun mütəxəssisi Stiven Olson bildirir ki, tərəflər artıq geri çəkilmədən danışıqlar aparmaq qərarına gəlib. Çin tərəfi danışıqların ABŞ-nin tələbi ilə başladığını vurğulasa da, Tramp administrasiyası bunun əksini iddia edir. Tramp ilkin olaraq sərt mövqe tutsa da, daha sonra “ən önəmlisi otaqda nə baş verəcəyidir” deyərək ritorikasını yumşaldıb.

Təzyiqlər və iqtisadi zərbələr

Ticarət müharibəsinin hər iki ölkəyə mənfi təsiri göz önündədir. Çində istehsal və xidmət sahələrində geriləmələr baş verib, zavodlarda məhsullar anbarlarda yığılır. ABŞ-də isə istehlakçılar qiymət artımından narazıdır və sənaye sektoru tariflərin qeyri-müəyyənliyindən əziyyət çəkir. Tramp etiraf edir ki, amerikalı uşaqlar əvvəllər 30 kukla alırdısa, indi yalnız iki kukla ilə kifayətlənməli olacaqlar.

Gələcək gözləntilər və ehtiyatlı optimizm

Hazırkı danışıqların ilkin mərhələdə tərəflərin mövqelərini yoxlaması və gələcək üçün danışıqlar gündəmini müəyyən etməsi gözlənilir. Ekspertlər bu danışıqlardan dərhal konkret nəticələr çıxacağını gözləmirlər. Bununla belə, “steroidlərlə gücləndirilmiş birinci mərhələ” adlı yeni razılaşmanın əldə olunması mümkündür. Bu razılaşma yalnız tarif məsələlərini deyil, həm də fentanil ticarəti, texnologiya mübahisələri və Çin-Rusiya münasibətləri kimi daha geniş siyasi məsələləri əhatə edə bilər. Amma analitiklər qeyd edir ki, ABŞ-Çin münasibətlərindəki sistemli problemlər hələ uzun müddət davam edəcək.

Nəsimi Ələsgərli