Trampın “Süni İntellekt Planı” mübahisələr
Tramp administrasiyası SI sahəsində təchizat zəncirini – mikroçiplər, məlumat axını, işçi qüvvəsi və enerji sistemləri daxil olmaqla – ABŞ üçün strateji üstünlük aləti kimi nəzərdən keçirir.
Yenicag.az xəbər verir ki, bu barədə Tramp Administrasiyasının təqdim etdiyi “Süni İntellekt Fəaliyyət Planı”na dair təhlilində “Atlantic Council” araşdırma mərkəzi məlumat yayıb.
Təhlildə qeyd olunur ki, Donald Tramp administrasiyasının irəli sürdüyü yeni plan süni intellekt (SI) texnologiyalarının inkişafı və ABŞ-nin qlobal üstünlüyünün təmin edilməsi üçün genişmiqyaslı, lakin bir o qədər də mübahisəli yol xəritəsi təklif edir. Sözügedən plan tənzimləyici maneələrin aradan qaldırılması, məlumat mərkəzləri və infrastruktur layihələrinin sürətləndirilməsi, həmçinin ABŞ texnologiyalarının müttəfiqlərə “paket” şəkildə ixrac olunması ilə innovasiya və tətbiqləri təşviq etməyi nəzərdə tutur.
Ekspertlərin fikirləri birmənalı deyil: bəzi mütəxəssislər bu təşəbbüsü strateji və kompleks hesab etsələr də, digərləri onu birtərəfli yanaşma, qeyri-kafi idarəetmə və beynəlxalq tərəfdaşlarla uyğunluq problemləri baxımından tənqid edirlər.
Təhlildə qeyd olunur ki, Tramp administrasiyası SI sahəsində təchizat zəncirini – mikroçiplər, məlumat axını, işçi qüvvəsi və enerji sistemləri daxil olmaqla – ABŞ üçün strateji üstünlük aləti kimi nəzərdən keçirir. Plan açıq mənbəli modellərin təşviqini də nəzərdə tutur ki, bu da daha geniş innovasiya bazasına çıxışı təmin edə bilər. Lakin bu yanaşma, özəl sektorun dominantlığı ilə açıq ekosistem arasında balansın necə təmin olunacağı sualını gündəmə gətirir.
Planın beynəlxalq aspekti isə daha çox diqqət çəkir. Belə ki, ABŞ bu strategiya ilə texnoloji və normativ üstünlüyünü qlobal bazarlara yaymaqla Çinə qarşı mövqeyini gücləndirmək niyyətindədir. Bununla belə, Avropa İttifaqı və Hind-Sakit Okean regionu kimi strateji tərəfdaşlarla əlaqələrin koordinasiyası ciddi çağırış olaraq qalır. ABŞ-nin birtərəfli tənzimləmə və ixrac nəzarəti siyasəti, müttəfiqlərlə şəffaf və dəyərlərə əsaslanan idarəetmə strukturuna ehtiyacı kölgədə qoya bilər.
Enerji sektorunda planın diqqət çəkən istiqamətlərindən biri də elektrik şəbəkəsinin modernizasiyası və ikili – həm mülki, həm də hərbi – istifadə üçün nəzərdə tutulan yeni nəsil batareya texnologiyalarına yönəlik investisiya strategiyasıdır. Ekspertlər hesab edirlər ki, bu sahədə ikitərəfli dəstəyin və maliyyə axınının artırılması ABŞ-nin süni intellekt bazarındakı rəqabət qabiliyyətini xeyli gücləndirə bilər.
Ümumilikdə, “Atlantic Council” qeyd edir ki, Tramp administrasiyasının təqdim etdiyi süni intellekt strategiyası iddialı və geniş spektrli bir çərçivə olsa da, onun real uğuru bu planın icra keyfiyyəti, beynəlxalq əməkdaşlıq və texnologiyanın etik istifadəsinin necə təmin olunacağı ilə bağlıdır.
Nəsimi Ələsgərli