Qazaxıstan və Azərbaycan: Musiqi ilə birləşən ölkələr

Qazaxıstan və Azərbaycan — yalnız ümumi tarix, türk kökləri və çoxəsrlik ənənələrlə deyil, həm də canlı mədəni əlaqələrlə bağlı olan ölkələrdir. Bu əlaqələr arasında musiqi sənəti xüsusi yer tutur. Bu dövlətlərin müasir musiqi həyatı təcrid şəraitində deyil, sıx yaradıcılıq dialoqunda inkişaf edir. Bu çərçivədə musiqiçilər təcrübə mübadiləsi aparır, birgə konsertlər, ustad dərsləri keçirir, beynəlxalq müsabiqələrdə və təhsil təşəbbüslərində iştirak edirlər. Bu proseslər “musiqi körpüləri” adını almışdır — mədəniyyətləri səs sənəti vasitəsilə birləşdirən möhkəm və ilhamverici əlaqələr.

Hər il Qazaxıstan və Azərbaycan arasında bir çox mədəni tədbirlər keçirilir. Konsertlər, festivallar, müsabiqələr, simpoziumlar və qastrollar yalnız ifaçılıq ənənələrinin mübadiləsinə deyil, həm də xalqlar arasında qarşılıqlı anlaşmanın dərinləşməsinə kömək edir.

Belə qarşılıqlı əlaqənin parlaq nümunələrindən biri Azərbaycan ifaçılarının Qazaxıstanda həyata keçirilən layihələrdə fəal iştirakı və əksinə, Qazaxıstan musiqiçilərinin Azərbaycan səhnəsində daimi iştirakıdır. Burada beynəlxalq müsabiqələr və gənc istedadların dəstəklənməsi proqramları xüsusi rol oynayır, burada mədəni qarşılıqlı hörmət ruhunda tərbiyə olunan yeni nəsil sənətçilər formalaşır.

Azərbaycanda artıq on ildən çoxdur ki, gənc ifaçıların peşəkar səhnədə özlərini tanıtmaq imkanı əldə etdikləri “Yeni adlar” adlı əhəmiyyətli musiqi layihəsi həyata keçirilir. Layihənin əsas məkanlarından biri Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası olmuşdur və layihə Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən kurasiya edilir. İştirakçılar istedadlı uşaqlar və yeniyetmələr — pianoçular, skripkaçılar, vokalçılar və milli alətlərin ifaçıları olur.

Qazaxıstan tərəfindən yaradıcılıq əlaqələrinin möhkəmlənməsinə kömək edən “Kogan’s competition” Beynəlxalq İfaçılar-İnstrumentalistlər genişmiqyaslı təşəbbüsü olmuşdur, bu müsabiqə Qazaxıstanın Beynəlxalq Yaradıcılıq Təşkilatı — “Art Forum of Qazakhstan” tərəfindən keçirilir. Müsabiqə Qazaxıstanın musiqi təhsili və ifaçılığının əsasını qoyanlar — Eva, Yusif və Semen Koqanın şərəfinə adlandırılmışdır və hər il dünyanın müxtəlif ölkələrindən gənc musiqiçiləri bir araya gətirir.

Azərbaycan musiqi məktəbinin aparıcı nümayəndələrinin münsiflər heyətində iştirakı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bir neçə il ərzində müsabiqənin daimi münsiflər heyətinin üzvü görkəmli pianoçu, bəstəkar, pedaqoq — Könul Hüseynova olmuşdur. Onun ekspert qiymətləndirməsi, pedaqogika və ifaçılıq sənəti sahəsində dərin biliyi müsabiqənin səviyyəsinə güclü təsir göstərir və əsl beynəlxalq əməkdaşlıq nümunəsi yaradır.

Təhsil əməkdaşlığının parlaq nümunələrindən biri Qazaxıstanın Kurmanqazı adına Milli Konservatoriyasının magistrantlarının Bakı Musiqi Akademiyasında illik elmi təcrübəsidir. Bu təcrübə artıq yaxşı ənənə və musiqi sahəsində iki aparıcı ali təhsil müəssisəsi arasında akademik mübadilənin mühüm hissəsinə çevrilmişdir.

Təcrübə çərçivəsində tələbələrin və magistrantların birgə konsertləri keçirilir, bu konsertlər musiqi bayramı və hər iki tərəfin yüksək peşəkar hazırlıq səviyyəsinin nümayişi ilə yadda qalır.

Müsabiqələrlə yanaşı, əməkdaşlığın mühüm forması birgə ustad dərsləri və yaradıcılıq görüşlərinin keçirilməsidir. Qazaxıstan musiqiçiləri müntəzəm olaraq Bakıya dəvət olunur, burada mühazirələr oxuyur və ixtisaslaşmış musiqi məktəblərinin şagirdləri ilə fərdi məşğələlər keçirirlər. Eyni şəkildə, Azərbaycan pedaqoqları Almatı, Astana və Qazaxıstanın digər şəhərlərinə səfər edir, ifaçılıq ustalığının inkişafına dəyərli töhfə verirlər.

Xüsusilə isti xatirələr yarım il əvvəl baş tutmuş Bakıya səfərlə bağlıdır. Həmkarımla birlikdəQara Qarayev adına Mərkəzi İncəsənət Məktəbinin pianoçuları üçün ustad dərsləri keçirmək üçün dəvət olunmuşduq. Bu müəssisə Azərbaycanda aparıcı müəssisələrdən biridir, burada əsl istedadlar yetişir və atmosfer musiqi ənənəsinə hörmət və yüksək təhsil standartları ilə doludur.

Səfərin kulminasiyası 8 Noyabr — Beynəlxalq Pianoçular Günü münasibətilə azərbaycanlı pianoçu-pedaqoqlarla birlikdə keçirdiyimiz birgə konsert oldu. Bu, sadəcə çıxış deyil, ifaçılıq ustalığından doğan heyranlıq qarşılıqlı hörmət və dostluq birliyi ilə tamamlanan əsl yaradıcılıq dialoqu oldu.

Biz təşkilat səviyyəsindən inanılmaz dərəcədə təəccübləndik: hər detala diqqət edilməsi, məktəb administrasiyasının peşəkar yanaşması və isti qəbul bu səfəri, həqiqətən, yaddaqalan etdi. Belə görüşlər yalnız bizi ilhamlandırmır, həm də ölkələrimiz arasında mədəni əməkdaşlığın davam etdirilməsinin vacibliyinə inandırır.

Milli bəstəkarların əsərlərinin ifasına xüsusi diqqət yetirilir: konsertlərdə qazaxıstanlı sənətçilərin ifasında Fikrət Əmirov, Qara Qarayev, Üzeyir Hacıbəylinin əsərləri getdikcə daha çox səslənir, azərbaycanlı pianoçular isə öz proqramlarına Ahmet Jubanov, Qaziza Jubanova, Sıdık Məhəmmədcanov və digər ustaların musiqisini daxil edirlər.

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında musiqi əlaqələri sadəcə əməkdaşlıq deyil, dərin mənəvi qohumluğun ifadəsidir. Musiqi vasitəsilə qeyri-formal mədəniyyət dialoqu həyata keçirilir, ənənələrə hörmət ötürülür və ümumi gələcəyə yol açılır. Gənc istedadların dəstəklənməsi, pedaqoji yanaşmaların mübadiləsi, müsabiqələrdə və festivallarda iştirak iki ölkənin mədəni diplomatiyasının ayrılmaz hissəsinə çevrilir.

Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti Kasım-Jomart Tokayevin dediyi kimi: “İncəsənət şəxsiyyəti və cəmiyyəti formalaşdırır, millətin ruhunu oyadır”. Bu sözlər hər konsertdə, musiqiçilərin hər görüşündə təsdiqini tapır, ümumi məqsədlə — incəsənətə və xalqların dostluğuna xidmət etmək məqsədi ilə birləşir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin haqlı olaraq qeyd etdiyi kimi: “Mədəniyyət millətin güzgüsüdür, onun ruhunun və dünyagörüşünün əksidir. İncəsənət vasitəsilə biz yalnız öz kimliyimizi qoruyub saxlamırıq, həm də digər xalqlarla dostluq və qarşılıqlı anlaşma körpüləri qururuq”.

Bu sözlər, eləcə də Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayevin mövqeyi mədəniyyətin millətləri birləşdirə bilən və davamlı, çoxşaxəli beynəlxalq əməkdaşlıq formalaşdıran güc kimi rolunun dərin dərkini təsdiq edir.

Qimarat Ernazarov

“Art Forum of Kazakhstan” Beynəlxalq Yaradıcılıq Təşkilatının baş direktoru, Nursultan Nazarbayev Fondunun təqaüdçüsü, Qazaxıstan Musiqi Xadimləri İttifaqının üzvü, beynəlxalq və respublika müsabiqələrinin laureatı, “Xalqlar dostluğu” ordeni və “Müstəqillik nəsilləri” Dövlət Qrantının sahibi.