Rusiyadan ATƏT-lə bağlı gələn MƏKTUB – Kreml artıq bu mexanizmini də İTİRDİ

“Ermənistan öz üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirmədiyi halda Cənubi Qafqazda gərginlik davam edə bilər”.

Bu fikirləri Yenicag.az-a açıqlamasında politoloq Azad Məsiyev bildirib.

Politoloq Rusiyanın ATƏT-dəki daimi nümayəndəsi Aleksandr Lukaşeviçin ATƏT-in Minsk qrupunun ləğvini dəstəkləməsi ilə bağlı fikirlərini şərh edib.

Onun sözlərinə görə, Ermənistan Silahlı Qüvvələri Azərbaycan ərazisini işğal etdiyi dövrdə Ermənistanın Azərbaycan ərazisini tərk etməsi ilə bağlı BMT-nin 4 qətnaməsi vardı:

“Ermənistan bu qətnamələrə məhəl qoymurdu. Bu 4 qətnamənin icrası üçün ATƏT-in Minsk qrupu yaradıldı və bu ATƏT-in Minsk qrupuna ABŞ, Fransa və Rusiya həmsədrlik edirdi. 30 ilə yaxın bir müddətdə bu qurum bu qətnamələri icra etmək əvəzinə Azərbaycan dövlətinə təzyiq edərək reallıqlarla bizi barışıb işğalı qəbul edək. Təbii ki, bu qurumun belə avantürist təkliflərini nə Azərbaycan dövləti nə də Azərbaycan xalqı qəbul etmədi. Ümumilikdə bu 30 il ərzində Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü müdafiə etmək üçün siyasi mübarizə apardı və nəhayət Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin xarici və daxili siyasəti nəticəsində torpaqlarımız işğaldan azad olundu. 44 günlük müharibədə Azərbaycan həm de-fakto, həm də de-yure öz ərazi bütövlüyünü bərpa etdi”.

Politoloq qeyd edib ki, münaqişə həll edildiyi üçün ATƏT-in Minsk qrupunun fəaliyyəti birmənalı olaraq dondurulmalıdır:

“Nəticədə artıq Ermənistanla Azərbaycan arasında hər hansı bir münaqişə qalmadı. ATƏT-in Minsk qrupu da missiyasını sona çatdırmalıdır. Bu qurum bu münaqişənin həlli üçün yaradılmış qurum idi. 44 günlük müharibədən sonra dərhal Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Ermənistan tərəfinə sülh sazişi də təklif elədi. Azərbaycan ümumilikdə bu problemi köklü şəkildə həm faktiki həm də hüquqi cəhətdən həllinə nail oldu”.

A. Məsiyev Ermənistanın hələ də bağlı qapılar arasında Azərbaycana qarşı müəyyən təzyiqlər etməyə səy göstərir:

“Ermənistan isə müharibədən sonra yenə Qərbi öz arxasına alaraq Azərbaycana qarşı təzyiqlərini həyata keçirməkdə idi. ABŞ-də Bayden hakimiyyəti dövründə konqresdə Azərbaycan əleyhinə dinləmələr keçirildi. Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyünü bərpa etməsi ilə bağlı qərəzli bəyanatlar verilirdi. Eyni zamanda Makronun timsalında Fransa Azərbaycana qarşı qərəzli davranışlar sərgiləyirdi. Ermənistan bu illər ərzində ATƏT-in Minsk qrupunun ləğvini ona görə istəmirdi ki, yenə Qərblə birlik olub Azərbaycana təzyiq etmək istəyirdi. Buna da qismən nail olurdu”.

“Buna baxmayaraq, Azərbaycan xaricdən gələn o tip təzyiqlərə cavabı gecikdirmirdi. Ümumilikdə son proses onu göstərir ki, artıq Ermənistan baş naziri də reallığı dərk edərək etiraf etməyə məcburdur ki, bu münaqişə faktiki olaraq həll olunub. Ermənistan baş naziri Qarabağdakı separatçıların fəaliyyətinə də qiymət verərək lazımi bəyanatlar verməkdə bir daha təsdiq etdi ki, Ermənistan və Azərbaycan arasında münaqişə öz həllini tapıb, ATƏT-in Minsk qrupunun fəaliyyəti mənasızdır. Azərbaycan tərəfi isə dəfələrlə Ermənistan tərəfinə müraciətində də dəfələrlə təkliflər irəli sürüb və qeyd edib ki, sülh sazişinin mətni də artıq hazırdır”, – deyə o, əlavə edib.

Politoloq qətiyyətlə qeyd edib ki, Ermənistan sülh istəyirsə ilk növbədə əsas iki öhdəliyi yerinə yetirməlidir:

“Bu sülh sazişinin imzalanması üçün Ermənistan öz üzərinə öhdəlik götürməlidir. İlkin olaraq konstitusiyasında dəyişiklik etməlidir. O konstitusiyada Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə iddialar mövcuddur. Belə olan təqdirdə imzalanan sülh sazişi Ermənistan konstitusiyası ilə daban-dabana ziddir. Digər məsələ isə ATƏT-in Minsk qrupunun buraxılması ilə əlaqədar hər iki ölkə sənəd təqdim etməlidir. Hər iki ölkə rəsmi şəkildə münaqişənin həll edildiyini bəyan edir. Belə olan təqdirdə bu qurumun fəaliyyətinə ehtiyac qalmır”.

O, bəyan edib ki, bu qurumun həmsədrləri Fransa, ABŞ və Rusiyadır:

“Bu dövlətlər Avropa ilə münaqişə həddindədir. Bu ölkələrin həm diplomatik, həm də hərbi müstəvidə Avropa ilə fikir ayrılıqları var. Belə olan təqdirdə, bu dövlətlərin hansısa masada olmayan problemi müzakirə etməsi məntiqsizdir. Sadəcə, bəzi qurumlar bu təşkilatın ömrünü uzatmaqla təşkilat adı altında yenidən Cənubi Qafqazda münaqişəni artırmaq istəyirlər. Hər iki ölkə sülh sazişinin mətnini qəbul edir, bunu isə imzalamaq üçün Ermənistan Azərbaycanın şərtlərini qəbul etməlidir. Paşinyan siyasi reallıqları anlayaraq, Azərbaycanın haqlı tərəflərini qəbul etməkdədir və yaxın aylarda bu təşkilatın buraxılmasını bəyan edəcək”.

“Hesab edirəm ki, Cənubi Qafqazda sülhün və əmin-amanlığın bərqərar olması üçün sülh sazişinə ehtiyac var, Ermənistan bu sazişi imzalamırsa, deməli, yenə də Cənubi Qafqazda gərginliyin artmasının tərəfindədir. Bu münaqişədə sülh olması üçün Ermənistan öz üzərinə götürdüyü öhdəliyi yerinə yetirməlidir və ATƏT-in Minsk qrupunun ləğvi və konstitusiyasında dəyişiklik etməli, əks təqdirdə, sülh sazişi imzalanmayacaq. Belə olan halda bölgədə gərginlik davam edə bilər ki, bu da birbaşa Ermənistanın ziyanınadır. Bununla yanaşı, Azərbaycan bölgədə sülhün, əmin-amanlığın tərəfdarıdır və qonşularla dinc yaşamaq prinsipinə sadiqdir”, – deyə o, fikirlərini yekunlaşdırıb.

Nurlan Cəfəri