Avropa İttifaqına “Zəngəzur dəhlizi” mesajı: Hikmət Hacıyev Avrasiyanın yeni geoiqtisadi arxitekturasını açıqladı 

Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasındakı əlaqələr son illərdə enerji diplomatiyasından iqtisadi inteqrasiyaya, rəqəmsal islahatlardan ətraf mühit layihələrinə qədər bir sıra mühüm sahələrdə dərinləşərək strateji səviyyəyə yüksəlib. Avropanın enerji təminatını müxtəlifləşdirmək üçün Bakı–Tbilisi–Ceyhan neft kəməri və TANAP qaz boru kəməri böyük əhəmiyyət daşıyır, eyni zamanda, bu layihələr Azərbaycanın etibarlı enerji tərəfdaşı kimi tanınmasına yardım edir.

Bu ümumi çərçivədə Zəngəzur dəhlizinin açılışı və onun gələcək perspektivləri həm Avropa üçün yeni ticarət marşrutu, həm də regionun geoiqtisadi mənzərəsində dönüş nöqtəsi kimi qiymətləndirilir.

Brüsseldə keçirilən beynəlxalq konfransda Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi – Azərbaycan Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev çıxışı zamanı Zəngəzur dəhlizini təkcə infrastruktur layihəsi deyil, həm də Avropa–Azərbaycan strateji əməkdaşlığının yeni ifadəsi kimi təqdim edib. Onun sözlərinə görə, Bakı bu dəhlizə Avropa İttifaqını yalnız nəqliyyat marşrutu üzrə “üzv” və “tərəfdaş” kimi dəvət etmir, eyni zamanda, həm siyasi, həm də iqtisadi investisiya platforması kimi qəbul edir. O qeyd edib ki, Zəngəzur dəhlizi vasitəsilə illik 15 milyon ton yük daşınacaq və bu dəhlizin Azərbaycan hissəsinin inşası 2026-cı ilə qədər başa çatacaq. “Bakı Avropa İttifaqını yeni yaranan bu nəqliyyat kompozisiyasında görməyə şad olar”, – prezidentin köməkçisi Avropaya açıq çağırış edib.

Hikmət Hacıyevin fikrincə, Zəngəzur dəhlizi Avropanın Cənubi Qafqazla bağlı uzunmüddətli strategiyasını tamamlayan amil olmaqla yanaşı, Mərkəzi Asiya bazarlarına çıxışda da həlledici rol oynaya bilər. O, İttifaqın “Qlobal Qapı” təşəbbüsü çərçivəsində hələlik yarımçıq qalan Mərkəzi Asiya istiqamətindəki tranzit xəttlərinin tamamlanması üçün Azərbaycan üzərinə düşən missiyanı tam dəstəkləməyə hazır olduğunu bildirib.

Hacıyevin Brüsseldə verdiyi siqnalın bir başqa tərəfi də var. Azərbaycan özünü bu böyük dəhlizin passiv benefisiarı kimi deyil, təşəbbüskarı kimi təqdim edir. Əgər 2026-cı il üçün konkret tamamlanma tarixi göstərilirsə, bu, tərəfdaşlara aydın seçim təklifidir: infrastruktur hazır olacaq və bu prosesdə iştirak etmək üçün zaman pəncərəsi geniş deyil.

Avropa üçün bu çağırış yalnız iqtisadi imkan anlamı daşımır. Təchizat zəncirlərinin dəyişdiyi, qlobal rəqabətin sərtləşdiyi bir vaxtda Mərkəzi Asiya ilə sabit ticarət xəttinə malik olmaq həm də təhlükəsizlik məsələsidir. Çin–Qazaxıstan–Xəzər–Azərbaycan marşrutu tonaja görə artıq rəqabət qabiliyyətlidir. Dəhlizin avtomobil, dəmir yolu və multimodal imkanları Avropanın uzunmüddətli maraqları ilə ziddiyyət təşkil etmir, əksinə, onlara uyğunlaşır.

Hacıyevin bu çağırışı həm Avropa şirkətlərinin, həm də maliyyə institutlarının investisiya qərarlarına təsir göstərə bilər. Avropa İttifaqı üçün strateji enerji tərəfdaşı imici ilə yanaşı, Azərbaycanın geoiqtisadi mövqeyi də getdikcə ön plana çıxır: Bakıdan Avropaya uzanan qaz kəmərləri ilə yanaşı, indi yük daşıyan dəmir yolunun və avtomobil yollarının önəmli seqmenti rolunda Zəngəzur dəhlizi regionun tranzit xəritəsini kökündən dəyişəcək. Bu dəyişiklik Avropa üçün yeni ticarət kanalları açmaqla yanaşı, Cənubi Qafqazda sülh və stabilliyin möhkəmlənməsinə də töhfə verə bilər.

Brüsseldə səslənən çağırış Azərbaycanın Avropaya inteqrasiyasının təkcə enerji sahəsi ilə məhdudlaşmadığını, nəqliyyat-logistika və rəqəmsal infrastruktur sahələrində də strateji tərəfdaşlıq imkanlarının geniş olduğunu göstərir. Zəngəzur dəhlizi isə bu çoxşaxəli əməkdaşlığın katalizatoruna çevrilərək Avropa ilə Azərbaycan arasında yeni strateji mərhələ açır. Hacıyevin nitqi göstərir ki, zamanında icra və etibarlılıq Azərbaycanın ən güclü aktivlərindəndir və bu aktivlər regionda uzunmüddətli stabillik, sülh və iqtisadi rifah üçün əvəzsizdir.

Qısacası, Hikmət Hacıyevin sözləri sırf siyasi ritorika deyil, məhz real vəziyyəti əks etdirir.

Azərbaycandan Avropa İttifaqına mesaj belədir: bu dəhliz sadəcə yerli miqyaslı marşrut deyil, Avrasiyanın ticarət şəbəkəsinin ayrılmaz hissəsidir. Avropa bu şəbəkəyə qoşularsa, geoiqtisadi arenada mövqeyini möhkəmləndirə bilər, qoşulmasa, yeni ticarət xəritəsinin kənarında qalmaq təhlükəsi ilə üz-üzə gələcək.

Aqil ƏLƏSGƏR