“Turan qurulacaqsa, bu ancaq Azərbaycanın liderliyi ilə gerçəkləşə bilər”

Tamilla Qulami: “Qazaxıstanda Qarabağ sərgisinin təşkilində Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin xidmətlərini unutmamalıyıq”

 Xəbər verdiyimiz kimi, Qazaxıstanın Turan şəhərində Türk Qurultayı keçirilmişdir. Bu qurultayda digər türk cümhuriyyətlər kimi Azərbaycan da aktiv iştirak etmişdir. Qurultay nümayəndələrindən olan tanınmış telejurnalist Tamilla Qulami ilə Turanı və Azərbaycan diasporasını müzakirə etdik. Qeyd edək ki, Tamilla Qulami Qurultayın Qadın Komissiyası tərəfindən “Gənc Asena” adına layiq görülüb. Beləliklə, Yenicag.az-ın müsahibi Tamiila Qulamidir.

– Tamilla xanım, Turan Qurultayına qatılan nümayəndə heyətinin üzvlərindən biri kimi, hansı təəssüratlarla qayıtdınız?

– Öncə qeyd edim ki, Qazaxıstanda Türk Xalqlarının qurultayı, Turan şəhərciyinin açılması türkçü-millətçi olaraq bu olaya sevinən hər kəs kimi məni də sevindirdi. Bu qurultayda çıxış etmək mənim üçün qürurverici hiss idi. Bu kimi tədbirlərdə çıxış etmək, vətən, millət adına qarşımıza qoyduğumuz amalımıza çatmaq üçün ən məqsədə uyğun yoldur. Sadəcə belə qurultayların keçirilməsi istərdim ki, sözdə yox, həm də hərərkətlərdə özünü göstərsin. Bizə Türk birliyi, Türk Xalqlarının birliyi gərəkdir. İllərdir ki, mənfur qonşular tərəfindən necə xəyanətlərə məruz qalmışıq. Əslində Ermənistanın yanında Rusiya kimi böyük qüvvə olmasaydı, bəlkə də indiyədək başımıza bu kimi faciəvi olaylar gəlməzdi. Demirəm dost olardıq, amma onlarla qonşu olmağa məcburuq, zatən bizdən olsa elə mehriban da yaşayırdıq. Bizim millət çox tolerant və qonaqpərvər millətdir. Bunu nə qədər inkar edənlərimiz olsa da, bu belədir. Hər zaman özümüzdən başqa (təəssüf ki) digər millətlərə qarşı çox yumşaq və xoş davranmışıq. Sadəcə hayların qanı o qədər pozuqdur ki, böyük qüvvələrin onları şirnikləndirmək məqsədilə qızıl boşqabda qarşısına qoyduğu Qarabağımıza göz dikdi. Deyəsən sualdan bir az uzaqlaşdım axı. Amma, məni qınamayın, bu elə bir mövzudur ki, istər-istəməz toxunmalısan. Ümid edirəm ki, bir gün ədalət öz yerini tutar. Öz torpaqlarından didərgin düşən milyonlarla soydaşlarımız öz yuvalarına qovuşar. Turan qurultayına gəlincə, ordan elə bir təəssüratlarla ayrıldım ki, sözlə çatdırmaq mümkün deyil. Özünüzü Oğuz elində təsəvvür edin, türk millətləri, alaçıqlar, dombra, kımız, şamanlar, hər türk milləti öz geyimində… Turandan sonra yolumuz türk dünyasının böyük şeyxi, xocası, pir-i Türküstan dedikdə ağla gələn ilahi eşq fədaisi Xoca Əhməd Yəsəvi yurdu Türküstana yol aldıq. Böyük şəxsiyyət, Teymurilər dövlətinin banisi Əmir Teymurun əmrilə Xoca Əhməd Yəsəvinin şanına tikilən müqəddəs türbəni ziyarət etdik. Daha sonra Xoca Əhməd Yəsəvi Universitetində, universitetin dekan müavini, dəyərli Bülent Şen hocanın dəvətiylə azərbaycanlı və türkiyəli və digər türk soydaşlarımız olan tələbələrlə görüşdük. Görüş zamanı qarşılıqlı münasibətlərdən, dostluq-qardaşlıq naminə etməsi gərəkən işlərdən danışdıq. Universitetdə oxuyan tələbələrimizlə rəsmən qürur duydum. Azərbaycanlı və türkiyyəli tələbələr universitetin ərazisində Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsini yad edərək onlar üçün abidə ucaldıblar. Onlara təşəkkür edib, qarşılarında baş əyirəm. İnanıram ki, bu tələbələrimiz layiqincə təhsillərini alıb, adımızı layiqincə yüksək zirvələrə ucaldacaqlar. Ümid edirəm, Azərbaycan da onlara biganə qalmayacaq. Qarşıda atdıqları hər addımda yanlarında olub dəstək olacaqlar. Bir sözlə çox gözəl hisslərdir. Möhtəşəm duyğular idi. Hər bir türkün birlikdə bu hissləri dünya çapında duymasını, dünyanın bunu, birliyimizi hiss etməsini diləyirəm.

– Turan qurultayından real nəticələr gözləmək mümkündürmü?

– Turan qurultayından real nəticələr gözləmək zorundayıq. Bunu birgə, birlik olaraq etməliyik. Qazaxıstan qurultayı təşkil etdi, vəssəlam, məsələ də burda bitdi deyib də keçmək lazım deyil. Bütün Türk ölkələri bu yöndə işlər görməlidir. İslam, Avropa birlikləri olduğu kimi, Türk birliyi olaraq təşkilatlanmaq, bir-birimizə dəstək verməliyik. İşi sözlərdə deyil, hərəkətdə göstərmək lazımdır. Bütöv Azərbaycan, Turan bizim amalımız, gerçəyimizdir. Buna bəzən nağıl kimi yanaşa bilərlər, amma inandığım bu ki, bir gün biz olmasaq belə, övladlarımız buna nail olacaq. Əsas odur ki, inanaq. əslində bir şeyə inam yüzdə yüz olarsa mütləq olacaq, 1 faiz belə inamsızlıq varsa istədiyin o məqsəd nə isə baş tutmayacaq.

– Deyəsən, Azərbaycan nümayəndə heyəti digər qruplardan daha aktiv idi? Qarabağ sərgisi də təşkil edilmişdi.

– Bəli, Azərbaycan nümayəndə heyəti digər heyətlərdən çox fərqlənirdi. Hətta bildiyiniz kimi Qarabağ sərgisi, eləcə də Azərbaycanın bütün guşələrini əks etdirən, tanıtdıran kitablar, broşürlər sərgisi təşkil etdik. Bunun üçün Azərbaycanın Mədənniyyət Nazirliyinə dərin təşəkkürlərimi bildirirəm ki, bu tədbirə biganə qalmayıb, ölkəmizi daha geniş tanıtmaq üçün bizim üçün bu materialları təqdim etdi. Bunun üçün Nazirlikdə çalışan yaxın dostlarıma çox-çox təşəkkür edirəm. Gerçəkdən də orada elə maraqla qəbul etdilər ki, bir dənə kitab belə qalmadı. Çox sevinc və qürurla götürdülər. Hələ bir şeyi də qeyd edim ki, qurultaya gələnlərdən çoxusu bizə, Azərbaycana böyük ümid bəsləyir. İnanmazsız, ahıska, qırğız, özbək, uyğur, saxa türkləri mənə şəxsən yaxınlaşıb, Turanın  başda Azərbaycanın dəstəyilə qurulacağına inandıqlarını bildirdilər. Əlbəttə ki, bunu duymaq şərəf verdi mənə. İstəməzdim belə düşüncəylə qarşılaşım amma onlar bu yolda Türkiyədən ümidlərini üzdüklərini açıq-aşkar qeyd etdilər. Ölkələr qurultay üçün təşkil olunan zala  bayraqlarla girdikdə kənardan bizim, Azərbaycanın hər zamankı kimi belə fəal, aktiv olduğumuzu sevinclə vurğulayanların sözlərini eşitmək ayrıca bi ruh yüksəkliyi bağışladı bizə. Əslində bizim hamımızın türk milləti olaraq birgə olub, birlikdə yüksəklərdə olmamızı diləyirəm.

– Azərbaycan diasporası daha çox hansı istiqamətdə güclü çalışmalıdır?

– Təəssüf ki,  xaricdə yaşayan soydaşlarımızla çox zəif dialoq qurulub. Xaricdə yaşayan azərbaycanlıları ciddi şəkildə aktivləşdirmək lazımdır. Və başqa xarici təşkilatlarla da əməkdaşlıq əlaqələri gücləndirilməlidir.  Düzdür əsas məqsəd odur ki, Azərbaycanın həqiqətlərini dünya xalqlarına çatdırmalıdır. Tanıdığım xeyli sayda insan var ki, diasporaya xeyriyyə məqsədli təkliflər irəli sürüblər, amma təkliflər geri çevrilib. Düşünürəm ki, öncə  bir-birimizi anlasaq, əslində nə məqsədlə bu yola girmişik, bilsək,  o zaman qarşımızda dayanan problemlərin həllinə hazır olub, ölkəmiz, millətimiz adına gərək olanlara nail olarıq.

– Uzun müddət GünAz TV-də çalışmış, əslən güneyli olan soydaşımıza Güney Azərbaycanla bağlı sual verməmək günah olardı…

– Əlbəttə. Güney bizim içimizdə qanayan bir yaradır. Ən böyük problemlərimizdən biri Güney Azərbaycanın qarşısında duran problemlərdir. Bildiyimiz kimi 35 milyon soydaşımız orda ana dilində təhsil almaqdan məhrumdur. Təəssüf ki, guney azərbaycanlı soydaşlarımızın əksəriyyətinin başqa ölkələrə mühacirət edərkən öz ana dillərinin və iran adlanan yerdə milli azlıq kimi qəbul edilərək haqsızlıqlara uğradıqlarını qeyd etmədikləri çox üzücü bir haldir. Onlar çox vaxt mühacirətə getmələrinin səbəbini iran rejiminin şəriət qanunlarına etiraz olaraq qeyd edirlər. Sosial şəbəkələrdə qeyd edirlər düzdür, bu da lazımdır, amma nə yazıq ki, bu yetərli deyil.

– Sizin gələcək planlarınızla bağlı da öyrənmək istərdik. 125-cilərdən biri olaraq, Milli Məclisə daxil olmaq istəyiniz davam edirmi?

– Bildiyiniz kimi bu ilin fevral ayında 125-lər siyasi klubu yarandı. Təsis yığıncağında səsverməylə sədr İlhamiyyə Rza, müavinlər isə ictimai və peşə fəallıqlarına əsasən vəkil Anar Qasımlı, hüquqşünaslar Günel Səfərova, Xalisə Şahverdi və hərbi ekspert Üzeyir Cəfərov seçildi. Mən hal-hazırda klubun işçi qrupunun üzvüyəm. Klubumuzda ictimai-siyasi cameədə aktiv olan vətəndaşlar birləşib. Klubumuzdakı bəzi üzvlər var ki, ilk dəfədir parlament seçkilərində iştirak edəcəklər və mən də onlardan biriyəm. Klubumuzun əsas özəlliyi də budur ki, biz seçkilərdə, təbliğatda bir olub, bir-birimizə dəstək olacağıq. Təcrübəli üzvlərimiz bizim bilik və bacarıqlarımızın artırılması istiqamətində müəyyən mərhələdən keçmək üçün bizə yardımçı olacaqlar. Bildirdiyimiz kimi, məqsədimiz siyasi birlik olaraq, 2015-ci ildə parlament seçkilərində iştirak etməkdir.

Söhbətləşdi: Tural