Əş-Şaraa hökumətindən TARİXİ SƏHV: “Hazırkı hökumətdə türkmənlər yer almasalar da...”

“8 dekabr 2024-cü ildə Bəşər Əsədin Suriyanı tərk etməsi ilə hakimiyyəti ələ keçirən Əhməd əş-Şaraa ölkədə ciddi problemlərlə üzləşməkdədir”.

Bunu Yenicag.az-a açıqlamasında Türkiyədə fəaliyyət göstərən Qafqaz Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin (KAFKASSAM) sədri, professor Hasan Oktay deyib.

Analitik Suriyadakı hökumət dəyişikliyindən sonra Əş-Şaraa hakimiyyətinin türkmənləri gözardı etməsinin siyasi səbəblərini izah edib.

H. Oktaya görə, Əsədin devrilməsinə yaxın olan on gün ərzində baş verən hadisələrə və xəbərlərə nəzər salsaq, Türkiyədə müvəqqəti Suriya hökumətinin Baş naziri Abdurrahman Mustafanın tez-tez televiziya ekranlarında göründüyünü müşahidə etmişdik:

“Türkmən əsilli Abdurrahman Mustafanın Əsəd devrildikdən sonra yeni hökumətdə yer alacağı gözlənilirdi. Lakin Əhməd Əl-Şaraa Dəməşqi nəzarətə götürdükdən sonra nə türkmənlərin adı ön plana çəkildi, nə də Abdurrahman Mustafa bir daha televiziya ekranlarında göründü”.

Onun sözlərinə görə, Türkiyənin məsələ ilə bağlı əsas gözləntisi Suriyanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində konstitusion bir nizamın qurulmasıdır:

“Xüsusilə Suriyanın şərqində separatçı fəaliyyət göstərən SDG, PKK və YPG kimi qruplaşmalar beynəlxalq dəstək alaraq bölgədə muxtar və ya regional bir idarəetmə qurmağa çalışırdılar. Türkiyə isə bu planları əngəlləmək və onları mərkəzi hökumətə inteqrasiya etmək məqsədilə yeni qurulan Suriya hökumətində kürdlərin iki nazirliklə təmsil olunmasına və digər azlıqların da hökumətdə yer almasına göz yumdu. Ancaq türkmənlərin hökumətdə təmsil olunması məsələsində Türkiyə ciddi təkid göstərmədi”.

H. Oktay əlavə edib ki, bu, yeni Suriya hökumətinin türkmənləri tamamilə kənarda qoyduğu anlamına gəlmir:

“Suriyanın ərazi bütövlüyünün müzakirə edildiyi bir vaxtda türkmən məsələsini qabartmaqla bölgədə ərəblərə və kürdlərə muxtariyyət vermək istəyən qüvvələrin bu arqumenti zəiflədilmiş oldu. Hazırkı hökumətdə türkmənlər yer almasalar da, gələcəkdə formalaşacaq hökumətlərdə onların daha önəmli mövqelərdə olacağı ehtimal edilir”.

“Əsas prioritet Türkiyə ilə münasibətləri tənzimləmək və Türkiyənin beynəlxalq hüquqa əsaslanaraq bölgədə nəzarət etdiyi ərazilərin uzunmüddətli qanuni status qazanmasını təmin etməkdir. Yeni konstitusiya çərçivəsində hər bir Suriya vətəndaşının, o cümlədən türkmənlərin hüquqları qorunacaq. Hazırda Türkiyə Suriyanın ərazi bütövlüyünü qorumaq və ölkənin şimalında nəzarət etdiyi bölgələri hüquqi çərçivəyə oturtmaq üçün balanslı bir siyasət yürüdür”, – deyə o, fikirlərini yekunlaşdırıb.

Rafi Müslümov