İsrail yenə də Suriyanı BOMBALADI – Əş-Şaraa hökumətindən isə SƏS ÇIXMIR

“İsrailin son zamanlar Suriyanı bombalaması yalnız Yaxın Şərqdəki geosiyasi güc mübarizəsi ilə bağlı deyil, həm də ABŞ-nin bölgədəki strateji planları ilə sıx bağlıdır. Suriyadakı son hərbi əməliyyatlar, xüsusilə Türkiyə və İsrailin müttəfiq olduğu, lakin müxtəlif maraqların toqquşduğu bir məkanda baş verir. Bu, daha çox ABŞ-nin təzyiqi ilə hərəkət edən regional oyunçuların qarşıdurmasını göstərir”.

Bunu Yenicag.az-a açıqlamasında politoloq Azər Hüseynov deyib.

Siyasi təhlilçi son günlər İsrail və Suriya arasında baş verən gərginliklər, habelə dünən İsrailin Suriyanın Həma şəhəri yaxınlığındakı hərbi mövqelərə endirdiyi zərbələri şərh edib.

Onun sözlərinə görə, İsrailin hücumlarına Əş-Şaraa hökumətinin cavab verməməsi çoxsaylı amillərlə əlaqədardır:

“İlk növbədə, Əş-Şaraa rəhbərliyi bölgədəki təhlükəsizlik vəziyyətini öz maraqları və mövqeyi ilə uyğunlaşdırmağa çalışır. Bununla belə, Əş-Şaraa hökuməti daxilində də bir çox ciddi narazılıqlar mövcuddur. Əş-Şaraa rəhbərliyi, xüsusən də Şeyx Rufainin müfti təyin edilməsi məsələsindən sonra daha çox bir “ağır yük” daşıyır. Rufai Türkiyə ilə əlaqəli olan bir fiqur olaraq, onun təyinatı bölgədəki güc balansını dəyişdirmə potensialına sahibdir”.

Analitik hesab edir ki, Türkiyə və İsrailin hər ikisi ABŞ-nin müttəfiqi olaraq Suriyada müəyyən rola sahib olmaq istəyirlər:

“ABŞ isə bölgədəki təhlükəsizlik məsələlərini öz maraqları çərçivəsində formalaşdırmağa çalışır. Əsas məqsəd isə Suriyanın bir qismini Türkiyənin nəzarətinə vermək, burada radikal islamçı qruplaşmaların qarşısını almaq və eyni zamanda, İsrailin cənubda güclənməsini təmin etməkdir. Hətta ABŞ-nin məqsədi gələcəkdə İranın zərərsizləşdirilməsi üçün regionun hazır vəziyyətə gətirilməsidir. Ancaq burada da problem var: Türkiyə İranın vurulması ilə bölgədəki xaosun artacağından və bu xaosdan istifadə edən qüvvələrin Türkiyəni parçalamağa çalışacağından ehtiyat edir”.

A. Hüseynovun fikrincə, Türkiyə İranın vurulması və yerüstü əməliyyatların başlaması ehtimalını nəzərə alaraq, açıq şəkildə bu məsələyə daxil olmaqdan çəkinir:

“Çünki belə bir vəziyyət regionda yeni təhlükələr və qeyri-sabitlik yaradacaq ki, nəticədə də Türkiyənin təhlükəsizliyini riskə atılacaq. Bu səbəbdən, Ankara mövqeyini qoruyaraq, zaman uzatmağa çalışır. Türkiyənin bu müdrik yanaşması, həm də öz milli maraqlarını qorumağa yönəlib”.

“İsrailin hücumlarına qarşı susan və heç bir açıq cavab verməyən Əş-Şaraa hökuməti isə öz daxilindəki güc balansının da təsiri altında qərar verir. Hətta Əş-Şaraanın içərisindəki bəzi qüvvələr, hökumətin hərəkətsizliyindən narazıdır. Bu qüvvələr, xüsusilə passionar xarakterli olanlar yeni bir assimetrik oyunçu yaradaraq İsrailə qarşı müqavimət göstərməyə çalışacaqlar. Əş-Şaraanın silahlı qüvvələri içərisindəki bu narazılıqlar bölgədə yeni çağırışların yaranmasına səbəb ola bilər”, – deyə o, əlavə edib.

Həmsöhbətimizin qənaətinə görə, yeni Suriya hökumətinin daxilindəki bu qeyri-müəyyənlik və narazılıqlar yeni bir gücün ortaya çıxmasına şərait yaradacaq:

“Bu güc isə artıq İsrailə qarşı assimetrik bir mübarizə başladacaq. Bu, həm də Əş-Şaraa rəhbərliyinin vəziyyətini daha da çətinləşdirə bilər. Çünki həm daxili, həm də xarici təzyiqlər altında olan bir hökumətin idarəetmə qabiliyyəti azalacaq. Bütün bu proseslər həm Yaxın Şərqdəki geosiyasi vəziyyəti dəyişdirmək, həm də regional güc balansını təyin etmək baxımından vacibdir. Türkiyə və İsrailin mövqeləri arasındakı ziddiyyətlər isə ABŞ-nin strateji maraqları ilə qarşı-qarşıya gəldikcə, bu vəziyyət daha da mürəkkəbləşəcək”.

Rafi Müslümov