Alimlər 4 günlük iş həftəsi ilə bağlı heyrətamiz kəşf etdi

Alimlərin apardığı ən genişmiqyaslı tədqiqat 4 günlük iş həftəsinin insanların sağlamlığına və ümumi rifahına əhəmiyyətli dərəcədə müsbət təsir göstərdiyini ortaya qoyub.

Yenicag.az “Qaynarinfo”ya istinadla xəbər verir ki, Boston kolleci alimləri ABŞ, Böyük Britaniya, Avstraliya, Kanada, İrlandiya və Yeni Zelandiyada fəaliyyət göstərən 141 şirkətdə dörd əsas göstəricini – peşə yanması, işdən məmnunluq, fiziki və psixoloji sağlamlığı izləyiblər.

“Biz işçilərin rifahında ciddi yaxşılaşma qeydə aldıq. Şirkətlər həmçinin məhsuldarlıq və gəlirlərin artdığını bildirdi”, deyə tədqiqatın aparıcı müəllifi Ven Fan BBC-yə açıqlamasında bildirib.

Amma alimlər qeyd edirlər ki, işçilərin sağlamlığına açıq faydalarına baxmayaraq, bir çox ölkədə uzun iş günü hələ də normal və qürur mənbəyi hesab olunur. Məsələn, Hindistanda işçilər qlobal tələbi qarşılamaq üçün tez-tez normadan artıq işləyirlər. Çində, Hindistanda, ABŞ-da və Böyük Britaniyada uzun iş saatları ənənəvi olaraq nüfuz göstəricisi kimi qəbul edilir. Yaponiyada isə ödənişsiz əlavə iş o qədər geniş yayılıb ki, bu səbəbdən hətta “karosi” (işdən həddindən artıq ölmək) termini yaranıb.

Bununla belə, Fan hesab edir ki, aparılan tədqiqatlar artıq münasibətləri dəyişməyə başlayır. Bu il Tokioda dövlət qulluqçuları üçün 4 günlük iş həftəsi üzrə pilot layihəyə start verilib. Dubayda yay ayları üçün oxşar təşəbbüs həyata keçirilir. Oktyabrdan etibarən isə 67 Cənubi Koreya şirkəti 4,5 günlük iş həftəsi ilə təcrübə aparacaq.

Mütəxəssislər bildirirlər ki, geniş yayılmış fikrin əksinə olaraq, qısaldılmış iş həftəsi məhsuldarlığın azalmasına deyil, əksinə artmasına səbəb ola bilər. Ven Fanın tədqiqatında da nəticələr göstərib ki, məhsuldarlıq qorunub, çünki şirkətlər lazımsız işləri ixtisar ediblər. Məsələn, uzun iclasların yerini telefon zəngləri və yazışmalar tutub.

Dörd günlük iş həftəsinin faydasını şəxsi təcrübəsində hiss edənlər də var. Keyptaun şəhərində Stel­lenbos universitetinin məsləhət mərkəzinin direktoru Çarla Devids bildirib ki, komandası tələbələrə psixoloji dəstək göstərərkən tükənmə həddinə çatmışdı. Yeni iş qrafiki tətbiq edildikdən sonra əməkdaşların yuxusu yaxşılaşıb, fiziki aktivlikləri artıb və hobbilərinə vaxt ayıra biliblər. Bu dəyişikliklər onların iş keyfiyyətinə də müsbət təsir göstərib.

Bununla belə, Fan qeyd edir ki, 4 günlük iş həftəsi hər ölkə və hər sahə üçün universal həll ola bilməz. Burada ölkənin iqtisadi quruluşu və inkişaf mərhələsi mühüm rol oynayır.

Tədqiqat həmçinin göstərib ki, gənc nəsil daha çox şəxsi həyat və iş balansına önəm verir. Onlar daha az maaş almağa, amma daha az işləməyə hazırdırlar. İlk dəfə olaraq qlobal sorğularda iş–həyat balansı maaşdan daha yüksək prioritet kimi qiymətləndirilib.

“Gənc nəsil arasında artan müqaviməti müşahidə edirik. Onların işin məqsədi və həyatdan nə istədikləri barədə tamamilə fərqli baxışları var”, deyə Ven Fan vurğulayıb.