Ukrayna yox, Tayvan: "Üçüncü Dünya müharibəsinin başlanğıc nöqtəsi ola bilər"

“Tayvan Üçüncü Dünya müharibəsinin başlanğıc nöqtəsi ola biləcək risklərlə açıq şəkildə üz-üzədir”.

Bunu Çin və Tayvan arasında gərginləşən proseslərə ABŞ-nin mümkün reaksiyasından danışan politoloq Turan Rzayev Yenicag.az-a açıqlamasında deyib.

Politoloq bildirib ki, Çin adanın öz ərazisi olduğunu israrla bildirir və hərbi əməliyyat variantlarını nəzərdən keçirir:

“ABŞ və bir sıra digər ölkələr isə Tayvanı müstəqil dövlət kimi tanımır və rəsmi olaraq “Çin ərazisi” kimi qəbul edir. Bununla belə, Tayvan adası beynəlxalq siyasətdə strateji təzyiq vasitəsi kimi istifadə edilir və ABŞ Çinə qarşı həm hərbi, həm diplomatik mövqedə Tayvanı dəstəkləyir.

Tayvan ətrafında eskalasiya riski yüksəkdir, çünki vəziyyət həm geosiyasi, həm hərbi, həm də iqtisadi maraqların kəsişdiyi mürəkkəb bir kontekstdə formalaşıb. Çin adanı hərbi yolla əldə edə biləcək gücə malik olsa da, birbaşa hərbi əməliyyatın baş tutması ABŞ ilə açıq qarşıdurmaya gətirib çıxara bilər. Bu isə Üçüncü Dünya müharibəsi səviyyəsində geniş bir konflikt riskini gündəmə gətirir.

Bununla belə, eskalasiyanın baş verməsinin qarşısını alan əsas amillərdən biri ABŞ-Çin iqtisadi qarşılıqlı asılılığıdır. Hər iki ölkənin iri şirkətləri digər ölkənin ərazisində fəaliyyət göstərir, ticarət və sərmayə əlaqələri çox şaxəlidir. Bu, açıq hərbi qarşıdurmanın ciddi iqtisadi nəticələrini yaradır və həm Pekin, həm də Vaşinqton üçün məhdudlaşdırıcı faktor rolunu oynayır.

ABŞ reaksiyası da məhz bu balans çərçivəsində formalaşır. ABŞ Tayvana hərbi dəstəyini və diplomatik mövqeyini qoruyur, lakin birbaşa Çinlə hərbi qarşıdurmaya girmək riskini mümkün qədər minimuma endirməyə çalışır. Bu, ABŞ-nin həm strateji təsirini saxlamaq, həm də Çin ilə iqtisadi əlaqələrini qorumaq siyasətinin nəticəsidir.
Buna baxmayaraq, Tayvan ətrafındakı vəziyyət hələlik qarışıqdır və kiçik bir hadisə belə regionda sürətli eskalasiyaya yol aça bilər. Subyektiv olaraq, bu gərginlik yalnız Tayvan münaqişəsi ilə məhdudlaşmayıb regional təhlükəsizlik və qlobal geosiyasi balans üçün ciddi test rolunu oynayır. Tayvan Üçüncü Dünya müharibəsinin başlanğıc nöqtəsi ola biləcək risklərlə açıq şəkildə üz-üzədir”.

Nəsimi Ələsgərli