2025-ci ilin ən yaxşı ELMİ ŞƏKİLLƏRİ: Təbiətin bütün sifətləri 17 FOTOda

“Nature” jurnalı 2025-ci ilin ən yaxşı elmi şəkillərini seçib.

Yenicag.az həmin şəkilləri təqdim edir:

Günəş işığında addım. Paraşütçü Günəşin səthinə qarşı mükəmməl siluet şəklində cəsarətli bir tullanış edir. Astrofotoqraf Endryu MAkkarti və paraşütçü Qabriel Broun bu dramatik kadrı xüsusi hazırlanmış günəş teleskopu ilə çəkmək üçün aylarla planlama və dəqiq zamanlama üzərində çalışıblar.

Buz mürəkkəbi. Bu tardiqrad, bəlkə də, dünyanın ən kiçik “döyməsi”ni daşıyır. Tədqiqatçılar elektron şüadan istifadə edərək heyvanın üzərini örtən buz qatına nöqtələr həkk ediblər. Şüa maddəni tardiqradın dərisinə yapışan bir birləşməyə çevirir və qalan buz buxarlandıqda naxış görünən qalır. Texnikanın son dərəcə yüksək dəqiqliyi onun biotibbi mühəndislikdə tətbiqlərə malik ola biləcəyini göstərir.

Yaşıl həyat. Kimya mühəndisi Yan Rozenbum tərəfindən çəkilmiş bu mikroskopik görüntüdə volvoks yosunlarının koloniyaları bir su damcısının içində üzür. Hər bir kürə yüzlərlə, hətta minlərlə fərdi hüceyrədən ibarətdir. Bu kadr 2025-ci il “Nikon Small World” fotomikroqrafiya müsabiqəsində ümumi hesabda ikinci yeri tutub.

Saxta böyrək. Laboratoriyada yetişdirilmiş bu insan böyrəyi “assembloidi” süni böyrəklərin yaradılmasına doğru bir addımdır. Kiçik filtrasiya vahidləri real böyrəyin quruluşuna bənzər şəkildə mərkəzi drenaj borusunun ətrafında formalaşıb. Siçanlara köçürüldükdə bu strukturlar qanı süzə və zülalları mənimsəyə bilir.

Qırmızı ildırım. Fotoqraflar oktyabr ayında Yeni Zelandiya səmasında nadir “qırmızı pəri”ləri çəkməyə nail olublar. Bu hadisə atmosferdə yuxarıya doğru atılan elektrik enerjisi partlayışları nəticəsində yaranır və cəmi bir neçə millisaniyə parlayan qeyri-adi, kələ-kötür formalı işıqlar əmələ gətirir.

Günəş enerjili ilbiz. Qoyun nudibranxı “Costasiella kuroshimae” yosunlarla qidalanır və xloroplastları öz hüceyrələrinə toplayır. Burada onlar Günəş işığını tutaraq fotosintez yolu ilə enerji istehsal edirlər. Dəniz ilbizi adını başının hər iki tərəfində qoyun qulaqlarına bənzəyən hissedici orqanlardan alır.

Kərgədanların dirçəlişi. Keniyanın qara kərgədanları mühafizə səyləri sayəsində məhv olma həddindən geri qayıdıblar, lakin onları qorumaq çətin işdir. 2025-ci il “BigPicture” vəhşi təbiət fotoqrafiyası müsabiqəsinin qalibi olan aşağıdakı fotoda bir komanda xəstə kərgədanı müalicə edir.

Qorxulu qucaqlaşma. Hindistanın Siliquri şəhərində təbiət fotoqrafı Sandip Quha tərəfindən çəkilmiş bu cütləşən krab hörümçəkləri kadrı erkək və dişi arasındakı ölçü fərqini vurğulayır.

Meşə zaman maşını. Alimlər Braziliyada meşə örtüyünə karbon qazı vuraraq gələcək atmosfer şəraitini simulyasiya edən bir “zaman maşını” qurublar. Layihə biomun iqlim dəyişikliyinə necə uyğunlaşdığını araşdırmağı hədəfləyir.

İlk işıq. Trifid və Laqun Dumanlığının bu möhtəşəm görüntüsü 2025-ci ildə Çilidə fəaliyyətə başlayan Vera C. Rubin Rəsədxanasındakı dünyanın ən böyük rəqəmsal kamerası ilə çəkilmiş yüzlərlə şəkilin birləşməsidir.

Şəhər cəhənnəmi. Yanvar ayında ABŞ-nin Kaliforniya ştatının Los-Anceles şəhəri tarixinin ən ölümcül və dağıdıcı yanğınlarından birini yaşadı. Alovlar məhəllələri darmadağın etdi və minlərlə binanı yanmış xarabalığa çevirdi.

Alov halqaları. Çilidə Villarrika vulkanından çıxan lava gecə düşərkən xoş dairəvi formalı iki buludu işıqlandırır. Səhnə vulkanın fəaliyyətini izləmək üçün ora mütəmadi səfərlər edən fotoqraf Fransisko Neqroni tərəfindən çəkilib.

Qurbağa davası. “Nikon Comedy Wildlife Awards” müsabiqəsində qalib olan bu şəkildə iki erkək yaşıl qurbağa ərazi uğrunda döyüşür. Foto 13 yaşlı fotoqraf Qreyson Bell tərəfindən çəkilib.

Çəhrayıda gözəl. Parlaq çəhrayı mərcan “döşəyinin” üzərində oturan balaca xərçəng fotosu Ceyd Hoksbergen tərəfindən çəkilib və “İlin Okean Fotoqrafı” müsabiqəsinin qalibi olub.

Astronomiya fonu. Cənubi Afrikanın “MeerKAT” Milli Parkında artıq istismardan çıxarılmış üç “KAT-7” radio-teleskop anteni. AFP fotoqrafı Marko Lonqarinin əsəri.

Bir əllə xilasetmə. Yunanıstanın Patras şəhəri yaxınlığında bir kişi tozlu yamacdan skuterini endirərkən qucağında bir qoyun tutur. O, qoyunu yanğından xilas edir. Foto avqustun ortalarında, günün sonuna yaxın AP fotoqrafı Tanassis Stavrakis tərəfindən çəkilib.

Davam et. Tənbəl heyvanın sakit sifəti və onun insan tərəfindən qurulmuş tikanlı məftil hasara tutunuşu təbiətin həyata necə möhkəm yapışdığını əks etdirir. Qlobal miqyasda bir çox vəhşi yaşayış mühiti məhv edilir. Bu şəkil hamımıza Yer kürəsinin resurslarını daha yaradıcı şəkildə qorumağın vacibliyini xatırladır.