Aİ-nin Rusiya aktivlərini MÜSADİRƏSİ: Çəkindirmə mexanizmi, yoxsa daxili sınaq?

Avropa İttifaqının Rusiyanın Mərkəzi Bankına məxsus aktivləri müsadirə etməsi beynəlxalq siyasətdə yeni mərhələ açır. Bu qərar ilk baxışda Moskvanı Ukraynada apardığı müharibədən çəkindirmək üçün güclü maliyyə təzyiqi kimi görünür. Lakin reallıqda bu addımın dərhal çəkindirmə effekti yaratması çətin görünür. Rusiya müharibəni strateji mövqelərin qorunması məsələsi kimi qəbul edir və iqtisadi sanksiyaları daxili mobilizasiya üçün siyasi alətə çevirməyə çalışır.

Bununla belə, aktivlərin müsadirəsi uzunmüddətli perspektivdə mühüm nəticələr doğura bilər. Birincisi, Ukraynaya sabit maliyyə dəstəyi təmin olunur. Bu, Kiyevin həm hərbi, həm də mülki büdcəsini gücləndirərək müharibənin davamlılığını artırır. İkincisi, Moskvanın valyuta ehtiyatları zəifləyir, beynəlxalq maliyyə sisteminə çıxışı məhdudlaşır və iqtisadi manevr imkanları daralır. Bu, Rusiyanın müharibəni uzun müddət maliyyələşdirməsini çətinləşdirir.

Aİ-nin bu addımı həm də siyasi siqnal xarakteri daşıyır. İttifaq göstərir ki, işğal siyasəti yalnız diplomatik təcrid deyil, həm də maliyyə baxımından baha başa gələcək. Bu, gələcək münaqişələr üçün presedent yaradır: işğalçı dövlətin aktivləri sadəcə dondurulmur, zərərçəkmiş tərəfin müdafiəsinə yönləndirilir.

Lakin bu qərarın mənfi tərəfləri də mövcuddur. İlk növbədə, Rusiyanın cavab addımları Avropa iqtisadiyyatına təsir göstərə bilər. Enerji ixracında məhdudiyyətlər və qiymət artımı xüsusilə enerji asılılığı yüksək olan Şərqi Avropa ölkələrini çətin vəziyyətə sala bilər. Hüquqi mübahisələr riski də az deyil: Moskva artıq “Euroclear”a qarşı məhkəmə iddiaları qaldırıb və əgər bu iddialar uğurlu olarsa, Belçika və digər Aİ ölkələri böyük maliyyə öhdəlikləri ilə üzləşə bilər.

Siyasi parçalanma ehtimalı da diqqətdən qaçmır. Macarıstan və Slovakiya kimi ölkələr bu addımı “İttifaqa zərər verən” qərar kimi qiymətləndirirlər. Əgər bu narazılıqlar dərinləşsə, Aİ-nin vahid mövqeyi zəifləyə, Rusiyaya qarşı sanksiya siyasətində çatlar yarana bilər. Uzunmüddətli perspektivdə isə Aİ-nin beynəlxalq maliyyə reputasiyası sual altına düşə bilər. Aktivlərin müsadirəsi presedent yaratsa da, bəzi investorlar Avropanı riskli maliyyə mərkəzi kimi görməyə başlaya bilərlər ki, bu da kapital axınlarını zəiflədə bilər.

Nəticə etibarilə, Rusiya aktivlərinin müsadirəsi Moskvanı birbaşa müharibədən çəkindirməsə də, uzunmüddətli strateji balansı dəyişdirə bilər. Ukraynaya maliyyə dəstəyi artır, Rusiyanın iqtisadi dayanıqlığı zəifləyir və beynəlxalq hüquqda yeni presedent formalaşır. Bununla yanaşı, Aİ-nin öz daxilində iqtisadi, hüquqi və siyasi risklər yarandığından bu qərar həm çəkindirmə mexanizmi, həm də daxili sınaq kimi qiymətləndirilə bilər.

“Yeni Çağ” Analitik Qrupu