“Ege Group” 2025-ci ilin xaricdə təhsil statistikasını və 2026-cı il gözləntilərini açıqladı

 “Tələbələr daha strateji, karyera yönümlü və beynəlxalq təhsil imkanlarına inteqrasiyaya fokuslanır”

“Ege Group” Xaricdə Təhsil və Karyera Mərkəzi 2025-ci ildə xaricdə təhsil sektorunda baş verən əsas tendensiyalar və 2026-cı il üçün proqnozları əhatə edən geniş analitik hesabat açıqlayıb.

Hesabatda bildirilir ki, 2025-ci il qlobal tələbə mübadiləsində əhəmiyyətli artımın baş verdiyi, təhsil coğrafiyasının daha da şaxələndiyi və müxtəlif ixtisas istiqamətləri üzrə yeni dinamiklərin formalaşdığı bir il olub.

Azərbaycan gəncləri də bu qlobal trendlərin aktiv iştirakçısı olaraq, müxtəlif ölkələrdə akademik və karyera imkanlarını genişləndirmək məqsədilə xaricdə təhsilə müraciət edib. Belə ki, 2024/2025 tədris ilində dövlət proqramları çərçivəsində xarici ali təhsil müəssisələrində təhsil alan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı 1 111 nəfər təşkil edib. Bu göstərici əvvəlki tədris ili ilə müqayisədə artım tendensiyasının davam etdiyini göstərir. Ötən tədris ilində bu rəqəm 997 nəfər olub və nəticə etibarilə artım təxminən 11,5 faiz təşkil edib.

Ümumi mənzərəyə nəzər saldıqda, dövlət proqramlarından kənar,  özəl təqaüdlər, ailə maliyyəsi və digər mexanizmlər hesabına ildə 10 mindən çox Azərbaycan vətəndaşı bütün təhsil pillələri üzrə (bakalavr, magistratura, doktorantura və dil hazırlığı proqramları daxil olmaqla) xaricdə təhsil almaq üçün müraciət edib. Bu fakt gənclərin xaricdə təhsilə marağının sistemli və davamlı xarakter daşıdığını, eyni zamanda beynəlxalq təhsilin Azərbaycan gəncləri üçün strateji əhəmiyyət kəsb etdiyini göstərib.

Türkiyə 2025-ci ildə də azərbaycanlı tələbələr üçün ən çox üstünlük verilən təhsil istiqamətli ölkə olaraq qalır. Hazırda müxtəlif təhsil səviyyələri üzrə Türkiyədə təhsil alan azərbaycanlıların sayı təxminən 45 min nəfərdir və bu göstərici həm rəsmi dövlət proqramları, həm də öz hesabına təhsil alan tələbələri əhatə edir. Türkiyənin lider mövqedə qalmasının əsas səbəbləri arasında dil və mədəni yaxınlıq, münasib təhsil xərcləri, müxtəlif akademik proqramlar və ixtisas seçimi, təqaüd və qrant imkanları, diplomların beynəlxalq tanınması və karyera perspektivlərinin əlçatan olması xüsusi qeyd olunur. Türkiyəyə maraq yalnız bakalavriat səviyyəsi ilə məhdudlaşmır. Magistratura, doktorantura və professional ixtisas proqramlarında da tələbə axını davam edir. Bu isə qardaş ölkənin Azərbaycanlı tələbələr üçün strateji təhsil mərkəzi rolunu daha da gücləndirir.

Hesabatda vurğulanır ki, xaricdə təhsil coğrafiyasında paralel genişlənmə müşahidə olunur. Çin, Türkiyə və Macarıstan dövlət proqramları çərçivəsində Azərbaycan tələbələri üçün əhəmiyyətli istiqamətlər kimi seçilib. Macarıstan və Çin universitetləri yüksək tələbə yerləşdirmə göstəriciləri ilə fərqlənir və burada təhsil alan tələbələrin əksəriyyəti STEM, İT və biznes yönümlü proqramları seçirlər. Çin isə ayrıca seçilir çünki, texniki və tədqiqat yönümlü ixtisaslarda stabil maraq doğurur və xüsusilə mühəndislik, texnologiya və laboratoriya araşdırmaları üzrə proqramlar Azərbaycanlı tələbələr arasında populyarlıq qazanır. Bununla yanaşı, azərbaycanlı tələbələr İspaniya, Latviya, Qazaxıstan, Rumıniya və digər Mərkəzi-Şərqi Avropa ölkələrində də ali təhsil alırlar. Bu şaxələnmə tələbə axınının yalnız bir istiqamətə cəmlənməsinin qarşısını alır və regional paylanmanı daha balanslı edir, həmçinin tələbələrin müxtəlif təhsil və karyera imkanlarını nəzərdən keçirməsinə şərait yaradır.

Hesabata görə, azərbaycanlı abituriyent və tələbələr xaricdə təhsil seçimində artıq daha rasional və karyera yönümlü yanaşma sərgiləyirlər. Seçim zamanı əsas meyarlar təhsil proqramlarının keyfiyyəti və beynəlxalq akkreditasiyası, universitetlərin dünya reytinqlərində mövqeyi, diplomların tanınma səviyyəsi, maliyyə səmərəliliyi, karyera və əmək bazarına inteqrasiya imkanlarıdır. Mühəndislik, İT, biznes, tibb, analitika və sosial elmlər üzrə ixtisaslara maraq 2025-ci ildə də prioritet olaraq qalıb. Bu isə öz növbəsində tələbələrin yalnız “diplom almaq” deyil, “qlobal rəqabətə uyğun peşəkar hazırlıq” məqsədilə seçim etdiklərini göstərir. Tələbələr yalnız akademik bilik deyil, həm də təcrübə və karyera baxımından optimal yönümlü proqramlara üstünlük verirlər. Buna görə də universitetlərin təcrübə proqramları və beynəlxalq əməkdaşlıqlar tələbə seçimində önəmli rol oynayır.

Hesabatda qeyd olunur ki, rəqəmsal təhsil formatları 2025-ci ildə ön plana çıxıb. Onlayn və hibrid proqramlara maraq əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Xüsusilə qadın tələbələr arasında bu model daha çox üstünlük qazanır. Bunun əsas səbəbləri arasında coğrafi məhdudiyyətlərin azalması, təhlükəsiz və çevik təhsil mühiti, xərclərin optimallaşdırılması və beynəlxalq akademik resurslara çıxış imkanları göstərilir. Bu model tələbələrə dünyanın müxtəlif universitetləri ilə eyni anda əməkdaşlıq, qlobal təcrübə və eyni zamanda yerli təhsil sisteminə inteqrasiya imkanı yaradır. Onlayn və hibrid təhsil modelləri gələcəkdə Azərbaycan tələbələrinin xaricdə təhsil seçimində mühüm faktor olaraq qalacaq.

Dövlət proqramları, beynəlxalq təqaüd və qrant imkanları, eləcə də özəl sponsorluq mexanizmləri xaricdə təhsil alan tələbələrin sayının artmasında mühüm rol oynayır. Bu mexanizmlər yalnız sosial ədalətliliyi artırmaqla kifayətlənmir, həm də yüksək nəticə göstərən tələbələr üçün əlavə inkişaf və qlobal əmək bazarına çıxış imkanları yaradır. Hesabatda bildirilir ki, 2025-ci il Azərbaycan gəncləri üçün xaricdə təhsildə artım və seçim imkanlarının genişləndiyi bir il kimi yadda qalıb, tələbələrin seçimləri yalnız “diplom almaq”la məhdudlaşmır, onlar keyfiyyət, karyera perspektivi və qlobal rəqabət qabiliyyətini nəzərə alaraq qərar verirlər.

“Ege Group”un 2026-cı il üzrə proqnozuna əsasən, Azərbaycan gənclərinin beynəlxalq təhsil mühitinə inteqrasiyası artan templə davam edəcək. Gözlənilən əsas tendensiyalar arasında xaricdə təhsil alan tələbələrin sayının mərhələli artımı, Avropa ölkələrinin payının yüksəlməsi, STEM, mühəndislik və İT ixtisaslarına marağın daha da artması, tədqiqat və startap yönümlü proqramlara qoşulma, təcrübə və məşğulluq inteqrasiyasının güclənməsi var. Xüsusilə Çin, Almaniya, Niderland, Özbəkistan, Litva, Macarıstan, Çexiya və Cənubi Koreya kimi ölkələrə müraciətlərin artacağı proqnozlaşdırılır. Hesabatda 2026-cı ildə tələbə profilinin daha strateji olacağı, gənclərin yalnız akademik bilik deyil, qlobal əmək bazarında real rəqabət üstünlüyü qazandıran proqramlara üstünlük verəcəyi öz əksini tapıb. Bu proqnoz Azərbaycan tələbələrinin yalnız təhsil almaqla kifayətlənməyib, həm də qlobal səviyyədə rəqabətə hazırlanan peşəkar fərdlər kimi yetişmələrini göstərir.

Beləliklə, 2025-ci il Azərbaycan gəncləri üçün xaricdə təhsildə artım və seçim imkanlarının genişləndiyi bir dövr kimi yadda qaldı, 2026-cı ildə isə bu dinamikanın daha da sürətlənəcəyi, tələbələrin seçimlərini keyfiyyət, karyera perspektivi, rəqabət qabiliyyəti və qlobal akademik təcrübəyə əsaslanaraq formalaşdıracağı gözlənilir. Hesabat həm də dövlət və özəl sektorun xaricdə təhsil strategiyalarının əhəmiyyətini vurğulayır, tələbələrin beynəlxalq arenada daha fəal iştirakını stimullaşdırır və təhsil siyasətində gələcək istiqamətlər üçün dəyərli analitik baza təqdim edir.

EGE GROUP Xaricdə Təhsil və Karyera Mərkəzi