İctimaiyyətlə əlaqələrdə şəffaflıq prinsipi və ictimai etimadın formalaşma

Müasir dövrdə ictimaiyyətlə əlaqələr (Public Relations – PR) təkcə kommunikasiya strategiyası deyil, həm də ictimai etimadın formalaşmasında ən güclü vasitələrdən biridir. PR fərdlərin, təşkilatların və müəssisələrin cəmiyyətlə qarşılıqlı münasibətlərini sistemli şəkildə idarə edən, onların imicini qorumağa, formalaşdırmağa və inkişaf etdirməyə yönəlmiş bir fəaliyyət sahəsidir. Bu sahə informasiyanın cəmiyyətə necə, kim tərəfindən və hansı məqsədlə çatdırılacağını müəyyən edir.

Əslində, PR-ın mahiyyəti sadəcə məlumat paylaşmaq deyil, ictimai fikrə təsir göstərmək və etimad mühiti yaratmaqdır. PR fəaliyyətinin əsas məqsədi auditoriyanın təşkilata olan münasibətini formalaşdırmaq, onun müsbət imicini möhkəmləndirmək və böhran anlarında yaranan neqativ fikirləri aradan qaldırmaqdır. Bu məqsədlə PR mütəxəssisləri press-relizlər, mətbuat konfransları, sosial media postları, müsahibələr və digər kommunikasiya alətlərindən istifadə edirlər.

PR, reklamdan onunla fərqlənir ki, reklam ödənişli bir məzmundur, PR isə daha çox ictimai dəstək qazanmaq, müstəqil media mənbələri vasitəsilə etibarlılıq yaratmaq üzərində qurulur. Buna görə də müasir dövrdə PR-ın əsas gücü şəffaflıq və etibarlılıq prinsiplərindən qaynaqlanır.

İctimaiyyətlə əlaqələr müxtəlif sahələr üzrə ixtisaslaşır. Məsələn, media əlaqələri – media qurumları ilə sıx əməkdaşlıq, xəbərlərin operativ və düzgün şəkildə ictimaiyyətə çatdırılması deməkdir. İcma əlaqələri isə müəyyən bir icmada təşkilatın nüfuzunu və sosial məsuliyyətini artırmağa yönəlir. Daxili əlaqələr şirkət və işçilər arasında sağlam kommunikasiya mühiti yaratmaqla daxili sabitliyi təmin edir. İnvestor əlaqələri və hökumət münasibətləri isə korporativ səviyyədə etimad və şəffaf hesabatlılıq prinsiplərinə əsaslanır.

Bu istiqamətlərin hər biri cəmiyyətlə münasibətlərdə açıq, dürüst və davamlı ünsiyyəti tələb edir. Şəffaf olmayan kommunikasiya uzunmüddətli reputasiyaya zərər vurur, auditoriyada inamsızlıq yaradır və təşkilatın sosial kapitalını zəiflədir.
İctimaiyyətlə əlaqələrdə şəffaflıq prinsipi həm etik, həm də strateji bir dəyərdir. Şəffaf kommunikasiya o deməkdir ki, təşkilat ictimaiyyətlə münasibətlərdə yalnız müsbət məlumatları deyil, eyni zamanda çətinlikləri və problemləri də açıq şəkildə paylaşır. Bu, təşkilatın dürüstlüyünü və cəmiyyət qarşısında məsuliyyətini göstərir.
Şəffaflıq həmçinin kommunikasiya vasitələrinin düzgün seçilməsi, məlumatın vaxtında, dəqiq və anlaşılan formada təqdim olunması deməkdir. Sosial mediada operativlik, rəsmi saytların aktual saxlanılması, jurnalistlərlə açıq əlaqə — bunlar şəffaflığın praktiki təzahürləridir. Belə mühitdə auditoriya artıq təşkilata təkcə məlumat mənbəyi kimi deyil, etibar edilə bilən tərəfdaş kimi yanaşır.

Təhsil müəssisələri üçün bu prinsipin əhəmiyyəti xüsusilə böyükdür. Universitetlərdə şəffaf PR siyasəti tələbə, müəllim və valideynlər arasında sağlam münasibət yaradır, universitetin imicini gücləndirir. Məsələn, Sumqayıt Dövlət Universitetinin informasiya siyasətində şəffaflıq, operativlik və obyektivlik prinsipləri ictimai etimadın formalaşmasında mühüm rol oynayır.

Nəticə etibarilə, şəffaflıq prinsipi üzərində qurulan PR fəaliyyəti uzunmüddətli ictimai etimadın yaranmasının əsas şərtidir. PR mütəxəssislərinin rolu təkcə informasiya yaymaq deyil, həm də bu informasiyanın arxasında dayanan dəyərləri – dürüstlük, məsuliyyət və etibarlılığı nümayiş etdirməkdir.

Müasir dünyada informasiya sürətlə yayılır, amma etimad yavaş formalaşır. Buna görə də şəffaflıq yalnız bir kommunikasiya strategiyası deyil, ictimai əlaqələrin mənəvi təməlidir. Etimad qazanmaq üçün dürüst danışmaq, məsuliyyətli davranmaq və cəmiyyətlə açıq ünsiyyət qurmaq lazımdır.

Çünki şəffaflıq olmadan PR yoxdur, PR olmadan isə ictimai etimad formalaşa bilməz.

Elgün Rüstəmlilər