“Ağsaqqallar qəzanın qarşısını almaq əvəzinə ona şərait yaradırlar”

“Ajiotaj yaratmaqla həmin radar onsuz da yığışdırılmayacaq”

Baş Dövlət Yol Polis İdarəsinin şöbə rəisi Kamran Əliyevin  müsahibəsi:

– Kamran bəy, demək olar ki, hər gün mətbuatda yol polisinin qanunsuz hərəkətləri ilə bağlı yazılar yazılır, videolar yerləşdirilir. Bilmək istəyirəm ki, bu cür hallara tək mətbuat vasitəsilə reaksiya verməklə kifayətlənirsiniz, yoxsa əlavə tədbirlər görülürmü?

– Əlbəttə istər mətbuatda, istərsə sosial şəbəkələrdə yol polisinin neqativ hallara yol verməsi barədə hər hansı bir məlumat yayılırsa, tərəfimizdən həmin fakt üzrə araşdırma aparılır. Əgər əməkdaşın hərəkətlərində həqiqətən də qanunazidd əməl müəyyən olunarsa, həmin əməkdaş intizam məsuliyyətinə cəlb edilir. Hətta daxili işlər orqanlarından da xaric oluna bilər. Əgər rüşvətlə bağlı konkret fakt olarsa, onunla digər aidiyyəti orqanlar məşğul olur. Materiallar həmin quruma göndərilir və onların araşdırmasının nəticəsindən asılı olaraq müvafiq qərar qəbul edilir.

– Araşdırmaların nəticəsi ilə bağlı bir neçə faktı demənizi istəyirəm…

– 2013-ci il ərzində insan hüququnu pozduğuna görə 80 nəfər, sürücünün hüququnu pozduğuna görə 51 nəfər, korrupsiya hüquqpozmalarına yol verdiyinə görə 96 nəfər məsuliyyətə cəlb edilib, 80 əməkdaş DİO-da xidmətdən xaric olunub, 19 nəfər isə tutduğu vəzifədən azad edilib. Ümumilikdə 778 yol polisi əməkdaşı xidmətdə yol verdiyi nöqsanlara görə cəzalandırılıb.

– Korrupsiya halından başqa , digər qanunsuzluqlarla bağlı araşdırmaların nəticəsi haqda məlumat verə bilərsinizmi? Məsələn, mətbuatda məlumatlar yayılır ki, yol polisi gizli radar quraşdırır…

– Son günlərdə radarlarla bağlı iki görüntü yayıldı. Hər ikisində də görmüsünüz ki, radarlar yol patrul xidməti avtomobillərində, yəni xüsusi rəng qrafikası, sayrışan işıq siqnalları olan avtomobillərdə deyil, sadəcə mülki avtomobillərə oxşayan, lakin yol polisinin avtomobili olan xüsusi rəng qrafikası olmayan avtomobillərdə aparılır. Və bu da tam qanunauyğundur. Çünki, yol patrul xidməti haqqında təlimatda göstərilir ki, yollarda nəqliyyat vasitələrinin təhlükəsizliyinə nəzarət üç formada aparılır. Bunlardan biri aşkardır. Hansı ki, biz hərəkət iştirakçısı olaraq bunu görürük və bu xidmət növü daha çox profilaktiki xarakter daşıyır. Digəri gizli, üçüncüsü isə qarışıq formadır. Gizli formada aparılma metodlarından biri məhz həmin radarların xüsusi rəng qrafikası olmayan nəqliyyat vasitələrində quraşdırılmasıdır ki, bunun vasitəsi ilə də sürət həddini aşan sürücülər aşkar olunur. Və burda mən bir məsələni başa düşmürəm ki, niyə sürücülər bundan narazı olurlar? Nədənsə ən çox bu məlumatların yayılmasında məhz sürət həvəskarı olan və bununla da tək özlərinin deyil, digər hərəkət iştirakçılarının da həyatını təhlükədə qoyan insanlar daha çox maraqlı olurlar. Və onların arzusu budur ki, belə yollarda ümumiyyətlə radarlar olmasın və onlar da istədikləri kimi sürsünlər. Əvvəllər, radarların az istifadə olunduğu vaxtda ən çox qəza sürət həddinin aşılması səbəbindən baş verirdi ki, bu da ümumi qəzaların 44-45 faizini təşkil edirdi. Lakin təxminən 4 ilə yaxındır ki, paytaxtda və rayonlararası respublika əhəmiyyətli yollarda şimal istiqamətində 200 kilometr, cənub və cənub-qərb istiqamətində də artıq bir o qədər məsafədə avtomatik rejimdə işləyən stasionar radarlar qurulub. Bu radarların quraşdırılması prosesi hələ də davam edir.

Onu da qeyd edim ki, radarlar fəaliyyətə başlayandan sonra bu faiz 45-dən 28-ə endi. Bu da hər il ən azı 100 insan ölümünün, 1000 nəfərin isə xəsarət almasının qarşısıının alınması deməkdir.

Təəssüflər olsun ki, yollarıda intizamsız sürücülərimizin sayı az deyil və virtual aləmdə bu ajiotajı yaratmaqla, hardasa polisi təqsirkar çıxarmaqla mən başa düşə bilmirəm ki, onlar nə əldə edir? Məlumat üçün bildirim ki, hazırda radarların 80 faizi avtomatik rejimdə işləyir. Yəni insan əli ilə idarə olunmur. Yaxın vaxtlarda radarların hamısı avtomatik rejimə keçəcək. Yəni qayda pozuntusu yol patrul xidməti inspektorunun sürücü ilə təması olmadan bilavasitə elektron formada protokol tərtib olunur və vətəndaşın ünvanına göndərilir.

Hər dəfə qanunsuz radar ifadəsini işlədirlər. Qanunsuz radar yoxdur. Ümumiyyətlə, radarları qanunsuz hesab edənlər bilməlidirlər ki, bu texniki avadanlıqların tətbiqində məqsəd insan həyatının yol qəzalarından qorunmasıdır və bu xüsusi texniki vasitə yalnız təhlükəsizliyə xidmət edir. Amma təsəvvür edin, yolda nişan var və bu nişan sürücüyə bildirir ki, diqqətli ol, sürət həddini aşma, burda radar var. Buna baxmayaraq o yenə sürət həddini aşırsa, bu insan haqqında biz necə ciddi ölçü götürməyək?

– Bəlkə sürücüləri narazı edən yuxarıda sadaladığınız gizli radar xidməti ilə bağlıdır? Gizli radarın fəaliyyəti hansı zərurətdən irəli gəlir?

– Bir daha qeyd edirəm ki, xidmətin gizli olması odur ki, xüsusi rəng qrafikası olmayan xidməti-əməliyyat və digər nəqliyyat vasitələrində mülki geyimdə və ya xidməti geyim formasında olan YPX inspektorları tərəfindən, əsasən sutkanın işıqlı vaxtında aparılır. Bu zaman aşkar olunan qayda pozuntuları barədə YPX inspektoru raport tərtib edir ki, bu da nəqliyyat vasitəsinin dövlət qeydiyyatı üzrə uçota alındığı ərazinin DYP orqanına göndərilir.

Gizli xidmət aparan əməkdaş həmin avtomobillə digər nəqliyyat vasitəsini saxlaya bilməz. Hətta bəzən sosial şəbəkələrdə yerləşdirilən videolarda kimsə telefonla çəkir ki, burda kamera fəaliyyət göstərir, içərisində ya inspektor, ya da mülki şəxs oturub. Avtomobilin nömrəsi də çəkilir. O nömrədən də hamı bilir ki, bu Dövlət Yol Polisinə məxsus olan avtomobildir. Belə hallarda həmin avtomobillər onları saxlamırlar. Qayda pozan şəxsə sürətini harda ölçməsi barədə məlumat verəndə onun sürətinin ölçdüyü yer göstəriləndə orada gizli xidmət göstərən avtomobilin dayandığını görür. Və yaxınlaşıb onu telefon və ya kamera vasitəsi ilə çəkməyə başlayır. Amma burda qanunzidd hərəkət yoxdur ki, əməkdaş çəkilməsindən qorxsun və ya çəkinsin. Ajiotaj yaratmaqla həmin radar onsuz da yığışdırılmayacaq. Həmin ərazidə nəqliyyat vasitələrinin sürət həddini aşması səbəbindən tez -tez qəzalar baş verirsə, bunun başqa yolla qarşısının alınması mümkün deyil. Bu gün yol patrul xidməti inspektorunun ixtiyarı yoxdur ki, radar olmadan hər hansı bir sürücünü saxlayıb desin ki, sən bu yoldan yüksək sürətlə keçmisən. O zaman sürücü deyə bilər ki, axı sənin gözün ölçü cihazı deyil. Yəni sürücünün sürət həddini aşmasını təyin etmək üçün mütləq xüsusi ölçü cihazı olmalıdır.

– Qeyd edirsiniz ki, radarlar yol qəzalarının sayının azalmasına xidmət edir. Eyni zamanda mətbuat hər gün yol terroru adı altında xəbərlər yayır. Bu gün Azərbaycanda insanların yol qəzalarında kütləvi şəkildə ölməsi dəhşətli bir hal alıb. Başqa hansı vasitələrdən istifadə olunmalıdır ki, bunun qarşısı alınsın?

– İstənilən yol qəzasının baş verməsində birinci növbədə insan faktoru durur. Amma yol qəzalarında ölən insanların hamısı təqsirkar olmur. Onların arasında təqsiri olmayan sürücülər də var, piyadalar da, sərnişinlər də. Yəni nəqliyyat vasitəsini idarə edən də insandır, yolu keçən də. Amma nədənsə bizim hərəkət iştirakçılarımız bu məsələlələrə elə də ciddi yanaşmırlar. Yolda ölümü çox ucuzlaşdırıblar. Hamı fikirləşir ki, mən evdən çıxıb hərəkət iştirakçısı oluramsa, qəza mənim başıma gələ bilməz. Bu arxayınçılıq hamımızda var. Biz elə bil öyrəşmişik ki, o qəzaların yalnız tamaşaçısıyıq. Görün televiziyada, mətbuatda elə bir gün varmı ki, qəza qurbanları haqqında məlumat verilməsin. Bu gün bir adi qrip epidemiyası yayılan kimi insanlar xəstəliyə yoluxanla kontaktda olmadan, sadəcə məlumatı eşitdiyi halda çaılışır ki, profilaktiki tədbirlər görsün ki, özü də xəstəliyə yoluxmasın. Amma nədənsə hər gün insan ölümü göstərilməsinə baxmayaraq, o ölənlərin hərəkətini hamı eyni ilə təkrar edir.

Məsələn, Avropa dövlətlərində yol qaydalarının pozulması mədəniyyətsizlik kimi qiymətləndirilir. Çox böyük ictimai qınaq var. Bizdə isə bu yoxdur. İndi-indi hələ bəzən avtobuslarda görürsən ki, nadir hallarda bir sərnişin sürücüyə irad bildirəndə digər sərnişinlər də ona dəstək olur. Adətən indiyə qədər biz həmişə görmüşük ki, bir avtobus sürücüsünü qayda pozuntusuna görə yol patrul xidmətinin əməkdaşı saxlayanda onun içərisində nə qədər sərnişin varsa düşüb sürücüyə haqq qazandırmağa çalışır. Ya tələsirik, ya da bu sürücü neyniyib. O yaxşı sürür və s. kimi sözlərlə sürücünün məsuliyyətə cəlb edilməsinə mane olurlar. Amma bir qəza törənən kimi deyirlər ki, yol polisi hara baxır ki, bu sürücü belə idarə edir. Əslində bütün təbəqənin insanları yol polisinə kömək etməlidir. Bir ictimai qınaq yaranmalıdır ki, sürücü yol polisindən, cərimədən deyil ictimai qınaqdan çəkinsin. Bu gün yol qəzalarında ölənin yaralanın səbəbini yol polisindən soruşmaq düzgün deyil. Çünki yol polisi yeganə xidmətdir ki, bilavasitə yollarda qəzaların qarşısının alınmasına çalışır. Amma yenə də görürsən ki, hardasa sürücü sərxoş vəziyyətdə sükan arxasına oturub bir hadisə törədir, sürət həddini aşır, manevr qaydasını pozur. Hər sürücünün yanında bir polis əməkdaşı yerləşdirmək olmaz ki. Son vaxtlar sərxoş vəziyyətdə nəqliyyat vasitəsini idarə edən sürücülərin sayı atrıb. Sərxoş vəziyyətdə qəza törədən sürücülərin də sayı az deyil. Bəs bu sürücülər harada içirlər? Sükan arxasında içmirlər ki. Bunlar ya dostları, ya da ailə üzvləri ilə oturub içirlər, ondan sonra da avtomobilin sükanı arxasına otururlar. Yaxşı, bu adam ola bilər ki içdi, hərəkətini dərk etmədi. Bəs içməyə başlamazdan əvvəl ailə üzvləri düşünmür? Onun ağsaqqalları, dostları başa düşmürlər ki, bu adam içib sükan arxasına oturarsa özü bir yana, başqalarını da ölümə sürükləyəcək. Bir neçə gün bundan əvvəl Gəncədə 6 gəncin ölməsi ilə nəticələnən qəza baş verdi. Orda da sərxoşluq faktı var idi. Yaxşı bunun biri başa düşmədi, bəs o birilər? Bu gün hadisələr var ki, ahıl yaşında olan baba 15 yaşında olan nəvəsinə maşın alıb hədiyyə edir. Ona icazə verir ki, sürsün. İmişlidə 15 yaşında oğlan toy günündə idarə etdiyi maşınla yük maşının altına girdi, 4 nəfər yeniyetmənin 4-də öldü. Bəs bunları kim edir? Biz güvəndiyimiz ağsaqqalar qəzanın, ağır faciənin qarşısını almaq əvəzinə ona şərait yaradırlar. Ən böyük problemimiz də budur. Bu gün tək medianın yox, ictimaiyyətin tanınmış nümayəndələrinin də bizə köməyi olmalıdır. Hər gün bunu deyirik, göstəririk, hər gün buna görə 4000-5000 sürücü məsuliyyətə cəlb olunur. Amma yenə də bildiklərini edirlər. Bu gün siz mənə bir nəfər sürücü göstərin ki, o bilməsin ki, qırmızı işıqda keçmək olmaz. Nişan 90 kmsaat göstərdiyi yerdə 150 ilə idarə etmək olmaz. Giriş qadağan nişanı varsa ora daxil olmaq olmaz. Bunları hansı sürücü bilmir? Bunu üçüncü sinif şagirdindən soruş, o da deyəcək. Bunu sürücü də bilir, amma əməl etmir. Yəni insan özündə o qədər arxayınlaşma hiss edir ki, o “puluma minnət burdan da keçərəm, sürəti də qaldıraram, başqa qaydanı da pozaram” deyib etdiyi hərəkətin nəticəsini düşünmür. Amma çox vaxt onun fikirləşdiyi kimi olmur və qəza zamanı ölüm varlı kasıb tanımadan hamının canını ala bilir. Bu gün yollarda o qədər avtomobil var ki, insanın bir an belə diqqətinin yayınması artıq hadisə səbəb olur və çox təəssüflər olsun ki, belə fikirdə olub qəza törədənlərin sürücülük təcrübəsi 10, 15 il dən artıq olanlardır. Bir də ümumiyyətlə sürücülük hüququ olmayanlar. Ağır qəzaların təxminən 25 faizi sürücülük hüququ olmayan şəxslər tərəfindən törədilir. Kimsə içir, özü halda olan vəsiqəsizə maşını idarə etməyi verir. Nəqliyyat vasitəsini idarə etmə bacarığı olmayan adama maşını verirsən, nə fərqi var o yenə qəza törədir, səni də öldürür, özünü də.

– Yol polisinə sürücüləri təqib etmək üçün qanunla hüquq veriləcək. Səhv etmirəmsə, bir neçə il bundan əvvəl bu hüquq ləğv olunmuşdu. Yenidən qanuna dəyişiklik edilməsi hansı zərurətdən irəli gəldi?

– Qanunvericiliyə dəyişiklik edilməsi Milli Məclisdə müzakirə edilb və müvafiq qərar qəbul olunub. Amma hələ qərar qanuni qüvvəyə minməyib. Mövcud qanunvericilikdə də ictimaiyyət üçün real təhlükə yaradan sürücülərin təqib olunmasına qadağa yoxdur.

– Bu dəyişikliklə bağlı sizə narazılıqlar daxil olubmu?

– Konkret müraciət daxil olmayıb. Amma məsələ burasındadır ki, hər dəfə qanunvericilikdə dəyişikliklər olanda ayrı- ayrı ekspertlər və ya media nümayəndələri tərəfindən narazılıqlar səslənir. Bəzən görürsən ki, kiməsə sual verirlər ki, belə bir dəyişiklik olub. Buna münasibətiniz necədir. O şəxs də təki narazılıq bildirsin deyə bilsə də, bilməsə də məsələnin mahiyyətinə varmadan fikir söyləyir. Amma qeyd edirəm ki, qanunvericilikdə istənilən dəyişiklik insanların rahatlığına və ən başlıcası təhlükəsizliyinə yönəldilmiş addımdır.

– Daxili İşlər Naziri Ramil Usubov cərimə ballarının ləğv olunması təklifi ilə bağlı prezidentə müraciət etmişdi. O məsələ nə yerdədir?

– Bəli belə bir təklif cənab nazir tərəfindən verilib. Amma hələ ki bununla bağlı qanunvericiliyə dəyişiklik olunmayıb. Sürücülərin diqqətinə çatdırım ki, ballar qüvvədədir. Balla qiymətləndirilən qayda pozuntusuna yol verən şəxslər əlbəttə ki cərimə olunmaqla yanaşı onlara bal da yazılır. İl ərzində 12 və ya daha çox bal toplayan sürücünün sürücülük hüququ iki aydan bir ilədək məhdudlaşdırılır. Ballarla da bağlı qanunvericilikdə dəyişiklik olarsa, bu barədə də ictimaiyyətə əlavə məlumat verəcəyik.

– Bəzən nəqliyyat müfəttişlərinin vəzifələri ilə yol polisinin vəzifələri üst-üstə düşür. Məsələn, yolda nişan quraşdırılmayıbsa, yol polisi nəqliyyat müfəttişini günahlanıdırır. Ya da əksi baş verir. Mümkün deyilmi ki, həmin səlahiyyətlər bir qurumda cəmləşdirilsin?

– Yol patrul xidmətinin əməkdaşı sürücünü yalnız mövcud olan yol nişanı və ya nişanlama xəttinin tələbinin pozulmasına görə məsuliyyətə cəlb edə bilər. Olmayan nişana və ya xəttə görə heç kəsin haqqında tədbir görülə bilməz. Yolda əgər nişan yoxdursa sürücü onun tələbəni necə poza bilər? Lazımi yerdə nişanın olmaması başqa məsələdir. Əgər bu təmir işləri ilə bağlıdırsa, təmir işini aparan şirkət ərazini həmin nişanlarla təmin etməlidir. Yol polisi isə buna nəzarət edir. Ümumiyyətlə, paytaxt ərazisində bütün yol nişanları yalnız Nazirlər Kabinetininin Yol Hərəkəti Təhlükəsizliyi Komissiyasının qərarı ilə quraşdırıla və ya çıxarıla bilər. Qeyd edim ki, bu Komissiyanın tərkibində işçi qrup fəaliyyət göstərir və hər hansı nişanın harada quraşdırılmasının zəruriliyi də məhz həmin qrup tərəfindən araşdırılır.

YHTK-nın müvafiq qərarı olmadan yol nişanlarının qurulması üçün onları quraşdıran şəxslər məsuliyyət daşıyırlar.

– Mətbuatda bir neçə il bundan əvvəl demişdiz ki, yol polisinin sayında çatışmazlıqlar var. İndi nə qədər vakansiya var? Bu məsələ niyə birdəfəlik həll olunmur?

– Hazırda təxminən 60-70 nəfər vakansiya olmalıdır. Burada əsas boy, təhsil və yaş şərti var. Xidmətə gələn şəxsin boyu 1.75 sm- dən aşağı olmamalıdır. Onun ən azı beş illik sürücülük təcrübəsi olmalıdır. Avtomobil nəqliyyatına aid təhsili olmalıdır. Ordu sıralarında hərbi xidmətdə olmuş şəxs olmalıdır, yaşı 20-dən aşağı, 30-dan yuxarı olmamalıdır. İngilis dilində sadə danışıq bacarığı olmalıdır. Bu şərtlərə cavab verən şəxslər bu xidmətə gəlirlər. İndi olur ki, bəzilərinin boyu, bəzilərinin təhsili imkan vermir. Yol polisi həddən artıq çətin xidmətdir. Hətta qadınların da burda işləməsi mümkün olmasına baxmayaraq xanımlar bu xidmətdə çalışmağa meyl etmirlər. Bayır xidmətində məsələn, yayda 40 dərəcə isti, bir qədər də asfaltın istisi, soyuqda küləkdə, qışda, qarda, buzlu yolda 8-9 saat ayaq üstdə durmalıdır. Bəlkə də bunlara görə elə insanlar var ki, bu xidmətə gəlmək istəmir. Amma çətin olduğu qədər də şərəfli xidmətdir.

– Polis qadınlarımız da varmı?

– Var. Onlar bayır xidmətində yox digər xidmətlərdə çalışırlar. Məsələn, yol polisində avtotexniki müfəttişlik şöbəsi var. Hərəkətin təşkili, maliyyə, kadrlar şöbəsi, katiblik var. Bizdə xanımlar ən çox həmin sahələrdə çalışırlar.

– Kamran müəllim , bizdə idman sahəsində uğur qazanmış şəxsləri daha çox hüquq mühafizə orqanları və yol polis xidmətində işə götürürlər. Onlara hansı vəzifələr həvalə olunur?

– Sonradan daxili işlər orqanlarına gələn idmançıların sayı çox azdır. Amma burda xidmət apara-apara sonradan yarışlarda qalib gələn idmançılarımızın da sayı az deyil. Sözün düzü mən üç nəfəri dəqiq bilirəm. Onlardan biri kunq-fu üzrə dünya çempionu olan bizim əməkdaş Fərid Mayılovdur. Elnur Məmmədli olimpiya çempionu olduqdan sonra daxili işlər orqanlarına gəlib.

– Yeri düşmüşkən Elnur Məmmədliyə hansı vəzifə həvalə olunub?

– Mən onu dəqiq deyə bilmərəm. Səhv etmirəmsə, o Bakı Şəhər Yol Polisi İdarəsinin yol-patrul xidməti şöbəsində xidmət aparır.

– Sürücülər çox vaxt evakuator xidmətinin fəaliyyətindən çox narazı olduğunu bildirirlər. Bəzən rüşvətdən də daha çox onları bu hal narahat edir. Kimsə maşını saxlayıb gedir, qayıdanda isə tapmır. Bu problem niyə həllini tapmır?

– Sizcə evakuatordan narazılıq edən kim ola bilər? Avtomobili aparılmış şəxs. Aparılan avtomobillərin hamısı nişanın təsir sahəsində dayanmış avtomobillərdir. Bu gün şəhərdə rahat hərəkət etmək mümkündürmü? Əlbəttə əvvəlki vaxtlara baxanda hə. Çünki indi həmin nişanların təsir sahəsində avtomobillərin saxlanılmasına imkan verilmir və narazılıq edən də məhz həmin şəxslərdir. Amma təsəvvür edin ki, o küçədə minlərlə insan o evakuatorun xidmətindən razıdır? Sadəcə razı insan razılığını ümumi şəkildə ictimaiyyətə bildirmir. Amma narazı bir nəfər də olsa o həmişə çalışır ki, hər yerə narazılığını bildirsin. Elə insan əlbəttə ki, narazı olacaq. Bilir ki, orda nişan var, orda avtomobili saxlamaq olmaz. Amma yenə də saxlayır. Digərlərinin hərəkətinə maneə yaradır. Hətta özü həmin yerdən keçəndə o nişanın təsir sahəsində maşın saxlamış başqa sürücünü qınayır. Amma özü də bu səhvə yol verir. Bülbül prospektində dörd hərəkət zolağı var. Bir də görürsən ki, bunun üçü nəqliyyat vasitələri tərəfindən zəbt olunur. Qalan bir zolaqda hansı fasiləsiz hərəkətdən danışa bilərik? Əgər sürücü öz işinin xatirinə avtomobili nasaz kimi qələmə verərək kapotu açıb, qəza dayanma işıqlarını yandırıb, ikinci zolaqda saxlayıb işinin dalınca gedirsə və ordan keçən yüzlərlə insan əziyyət çəkirsə, o adam niyə məsuliyyətdən kənarda qalmalıdır? Niyə onun avtomobili evakuatorla aparılmasın? Niyə cərimə ödəməsin? Zəhmət çəksin o da hamı kimi qayda-qanuna əməl etsin. Yaxşı əvvəl deyək ki, duracaqlar az idi. Buna görə də yol polisi bu məsələyə bir qədər loyal yanaşırdı. Axı indi bu qədər yeraltı dayanacaq var. Kim üçün tikilib bunlar? Bizdə narazılığın bir forması da odur ki, nəyə görə mən avtomobil dayanacağı üçün pul ödəməliyəm. Bizim camaat sadəcə ona öyrəşməyib. Bu gün Avropa dövlətlərində olan insanlar bundan heç vaxt narazılıq etmirlər. Çünki, onlar yaxşı bilirlər ki, orada avtomobilin dayanmasına görə nə qədər pul ödənilir. Və avtomobili qadağan olunmuş yerdə saxladığına görə nə qədər cərimə ödəməlidir. Və o müqayisədə baxır ki, bizdə qiymətlər çox aşağıdır.

– Cərimələrin miqdarını, dayanacaq qiymətlərini Avropa ölkələri ilə müqayisə etdiniz. Axı Avropada yaşam şərtləri bizimki ilə müqayisədə yüksək səviyyədədir? İlkin fikir varmı ki, bu aspektdə gələcəkdə cərimələrin miqdarı qalxacaq?

– Cərimələrin miqdarı zamanla gəlirlərə uyğun olaraq artır. Bu o demək deyil ki, Avropada yaşam tərzi maaşlar bizdən çoxdur. Xeyr. Avropa dövlətlərində elə deyil. Avropa dövlətlərindən hansındakı maaş çoxdur, onlarda cərimələrin miqdarı bizdən 10-15 dəfə çoxdur. Mən Avropa və Asiya dövlətlərində də olmuşam. Orada inanın ki, elə cərimələr var ki, insanın aylıq maaşının təxminən 70-80 faizini təşkil edir. Onda onlar da desinlər ki, biz niyə bu qədər cərimə ödəməliyik? Sadəcə o cərimədən qorxduğuna görə o hərəkəti etmir. Bilir ki, o hərəkəti etsə, bu cərimə ondan onsuz da tutulacaq. Və hardasa onun ailə büdcəsinə ziyan gələcək. Bizdə isə kimsə 300 manat maaş alırsa, deməli, bu sərxoş vəziyyətdə oturub maşın sürməlidir? Niyə sabah da deməlidir ki, cərimə 300 manatdır, mənim cəmi maaşım 300 manatdır? Onu kim məcbur edir ki, sükan arxasına içkili vəziyyətdə otursun? Ailə büdcəsini fikirləşən adam zəhmət çəksin qaydalara da əməl etsin. Axı sənin bu hərəkətin başqalarının da həyatına təhlükədir. Niyə ancaq özümüzü fikirləşməliyik? Kəmərdən danışım. Taksi sürücüsüdür, kəmər bağlamır. Niyə mən kəmər bağlamalıyam o bağlamamalıdır? Amma saxlayıb onu 40 manat cərimə edəndə hər yerə car çəkir ki, mən nə qədər pul qazanıram ki, 40 manat cərimə ödəyim? Yaxşı o zaman kəməri bağla da. Axı kəmər sabah qəza baş verəndə sənin həyatını qoruyur? Sabah qəza olub bir yerə dəyəndə o səni ölümdən qurtarır. Və sənin ölməyinə görə məndən heç kəs soruşmayacaq ki, o niyə kəmər taxmamışdı? O taxmamışdı, buna görə 5 dənə cəriməsi var. Siz inanın ki, biz həftəlik hadisələrlə bağlı televiziya proqramında çıxış edirik. Hər bir qəza hadisəsini araşdıranda baxırsan ki, sürücü qəzaya qədər hansı xətanı törədib? Sistemdə baxıram ki, sürücü hansı səbəbdən qəzanı törədibsə, o səbəbdən də indiyə qədər onun bir neçə cəzası var. Məsələn elə qəza var ki, dünyasını dəyişən insan sağ qala bilərdi, kəməri bağlasaydı. Baxıram ki, bu insan il ərzində dörd dəfə kəmər bağlamadığına görə məsuliyyətə cəlb olunub. Niyə? Sənə dörd dəfə xəbərdarlıq verilib da . Bunlara məhəl qoyub bağlasaydın, heç olmasa sağ qalardın. Niyə Avropada hamı uşaqdan böyüyə kəmər bağlayır, bizdə isə deyirlər ki, yox ey kəmər məni sıxır. Niyə sıxsın? Həmin insan deyilik? Orqanizm həmin orqanizm deyil? Niyə onları sıxmır, bizi sıxır. Başqa misal gətirim. Niyə pik saatlarında inspektor svetafaor olan yol ayrıcında durub xidmət aparmalıdır? Bu insanların gözü görmür ki, orda svetoforun qırmızı ya yaşıl işığı yanır? Getməliyəm ya dayanmalıyan? Mütləq orada inspektor dayanmalıdır? Hələ o xidmət apara-apara görürsən ki, kimsə qarışıqlıqdan istifadə edib yol ayrıcına daxil olur. Bunun özünün şüuru yoxdur ki, mən bu hərəkəti etməklə daha böyük problem yaradıram. Ona görə deyirəm ki, bizdə bəzi sürücülərin mədəniyyət səviyyəsi bir az yox, xeyli aşağıdır.

– Evakuator xidmətindən əldə olunan cərimələr hara daxil olur?

– Evakuatorla bağlı cərimələr müxtəlifdir. Sürücü qayda pozuntusuna yol verib avtobusların dayanacağında saxlasa, bu halda onların cəriməsi 40 manatdır. Dayanma durmanı qadağa edən yol nişanlarının təsir sahəsində bu halda cərimə 20 manatdır. Bunlardan əlavə də 20 manat təxliyə haqqıdır. Yəni bu təxliyyə haqqını həmin qayda pozuntusuna yol verən sürücü gətirildiyi duracaqda ödəmək məcburiyyətindədir. Ödədiyi dayanacaqda 20 manatın qəbzini alır. Qayda pozuntusu ilə bağlı isə ona inzibati protokol tərtib edilir. İstənilən bankda, post terminalda və s. cəriməni ödəyə bilər.

– Ötən il bu xidmətdən büdcəyə daxil olan vəsaitin miqdarını açıqlaya bilərsinizmi?

– Onu maliyyə şöbəsi ilə araşdırmaq lazımdır. Belə bilinməyəcək. Dayanma durma qaydalarının pozulması hallarına görə nə qədər qayda pozulubsa, o şəkildə bunu hesablaya bilərik. Təxliyə haqqı isə büdcəyə gəlmir. Onlar cərimələrdən gələn pula aid deyil. Onlar ayrı hesaba köçürülür.

– Bəzən yol polisləri ilk dəfə xəbərdarlıq etmədən piyadaları cərimələyirlər. Piyadalar da bundan şikayətçi olurlar. ..

– Azərbaycanda nə qədər piyada var?

– Çox

– İndi bunların hamısını bir-bir xəbərdarlıq etmək lazımdır? Atalar məsələsi var. Görünən dağa nə bələdçi? Əgər insan görürsə ki, başının üstündə o boyda piyada keçidi var, yaxud yeraltı keçid var. Niyə xəbərdarlıq olunmalıdır? Dəmirin üstündən aşdığına piyada keçidi ilə qalxsın da. Hələ xəbərdarlıq olunmasını da istəyir? İkincisi də qanunvericilkdə hər hansı şəxsin o qayda pozuntusuna yol verdiyinə görə xəbərdarlıq olunması nəzərdə tutulmayıb. Ona görə piyada məsuliyyət daşıyır. Ən böyük problem piyadaların qayda pozuntusuna yol verməsidir. Azərbaycanda ümumi qəzaların həmişə 36-38 faizi piyadaların vurulması ilə bağlı olub. Bakı şəhərində bu rəqəm 52-55 faizdir. Son iki ayda piyadaların vurulması ilə bağlı qəzalar ümumi qəzaların 45 faizindən artığını təşkil edir. Hələ bu qədər piyada məsuliyyətə cəlb olunmasına baxmayaraq. Bizdə əfsuslar olsun ki, kütləvi şəkildə qayda pozulur.

– Bəzən ərazidə keçid olmur axı…

– Keçid olmayan yerdə bizim əməkdaşlar piyadaları cərimə etmir. Cəlb olunanlar hamısı piyada keçidinin yanında 50, 40,20 metr yaxınlığında cəlb olunanlardır.

– Tovuz rayonundan Vüqar adlı şəxs var. Tez- tez yol polisini lağa qoyan videolar çəkib youtube yerləşdirir. Həmin şəxs haqqında araşdırma aparmısınızmı?

– Bəzən sosial şəbəkələrdə kimsə video paylaşır. Amma sizin dediyiniz şəkidə polislə zarafat etmək fikri varsa və ya polisi gülüş obyektinə çevirmək istəyirsə, bu yaxşı hal deyil. Yolda hər növ insan var. Demək olar ki, ən çox cinayət də yolda açılır. İnspektor təkcə hərəkət iştirakçısı ilə qarşılaşmır. Hərəkət iştirakçısı ziyalı da, cinayətkar da, tüfeyli həyat sürən də ola bilər. Dəfələrlə olub ki, yol polisi cinayətkar ünsür tərəfindən qətlə yetirilib. Cinayətkarın gülləsinə tuş gəlib, ya qaçırlımış avtomobili saxlayarkən ciddi xəsarət alıb. Yəni belə hallar olur. Polis insanların təhlüksəziliyinin keşiyində duran xidmətlərdən biridir. Bu gün insanların rahat yatmasında da, gecə gəzməsində heç bir narahatlıq yoxdur. Bir çox ölkələri biz müqayisə etsək görərik ki, ən təhlükəsiz yaşamalı ölkələrdən biri Azərbaycandır. Burada da polisin xüsusi xidmətini qeyd etmək lazımdır. Bu gün Azərbaycan polisini məsxərəyə qoyan şəxs qanuna hörmət edən adam ola bilməz. Polisə hörmət etməmək qanuna hörmət etməməkdir. Gec-tez elə adamlar hərəkətlərinə görə öz layiqli cəzasını özü tapır.

– Jurnalistlər arasında belə bir fikir var ki, polis qanunazidd hərəkət etsə də Kamran müəllim məsələyə münasibət bildirirsə, polisi haqlı çıxarmış olacaq. Bu fikrə münasibətiniz nədir?

– Mən hərbi xidmətdə olan vaxt bizim qrupda miçman rütbəli bir hərbi qulluqçu var idi. O, bir münaqişə olanda bizim tərəfimizdə dururdu. Ona mülki şəxslər sual verirdilər ki, sən hadisəni araşdırmadan niyə bu əsgərləri qoruyursan. O deyirdi ki , sabah müharibə olarsa onların hər biri mənimlə çiyin-çiyinə döyüşəcək. Mən onların hünərinə, mərdliyinə bələdəm. Mən də əməkdaşlarımızın qanun keşikçisi olmasını düçünərək hansısa bir olaya əvvəlcədən qiymət verə bilmirəm. Jurnalist zəng edir ki, belə bir video yayılıb. Bəzən elə yerdə olursan ki, baxa bilmirsən. Deyirəm ki, mən görüntüyə baxmamış heç nə deyə bilmərəm. Çalışır ki, nəsə bir münasibət öyrənsin. Deyirəm axı mən görmədiyim bir olaya nə münasibət bildirim? Mən o halı pisləyim, yoxsa yaxşılığına danışım? Mən bilmirəm bunu. Bəzən görürsən ki, özləri bildiyi kimi cavab yazırlar. Mən özüm beş il yol patrul xidməti inspektoru işləmişəm. Və çox gözəl bilirəm ki, hansı halda inspektorun təqsiri ola bilər, hansı halda yox. Amma bu o demək deyil ki, mən həmişə yol polisini müdafiə edirəm. Hərçənd ki, bu çətin vəzifəni öz üzərinə götürmüş gənc polis əməkdaşlarını müdafiə etmək təkcə bizim deyil bütün ictimaiyyətin işi olmalıdır. Axı onlar da bu xalqın övladlarıdır və yeri gələndə Azərbaycan Polisi vətəndaşın təkcə canının deyil, hətta əmlakının qorunması yolunda öz canından, qanından keçir(qafqazinfo.az).