Azərbaycan Prezidentinin Çin səfərinə Pakistandan baxış - Qayzer Navab "Yeni Çağ" üçün yazır

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Çinə davam edən iki günlük dövlət səfəri iki ölkə arasında tərəfdaşlığın inkişafında həlledici məqamdır. Bu gün Çin liderləri ilə keçirilən görüşlər “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsü (BRI) çərçivəsində Azərbaycan və Çin arasında artan əlaqələri gücləndirərək əməkdaşlığı yeni səviyyəyə artan əlaqələri möhkəmləndirməyə vəd edir. Bu tarixi səfər həm regional, həm də qlobal tərəqqinin əsasını təşkil edən İpək Yolu çərçivəsində Azərbaycanın artan əhəmiyyətinin sübutudur.

Görüşlər zamanı Azərbaycan və Çin hərtərəfli strateji tərəfdaşlıq elan etdilər ki, bu da uzunmüddətli qarşılıqlı etimada, ortaq məqsədlərə və qlobal çoxqütblüliyə sarsılmaz sadiqliyə əsaslanan möhkəmlənmiş müttəfiqlikdən xəbər verir. Bu tərəfdaşlıq iki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrdən kənara çıxan və geosiyasi həmrəyliyi və ortaq dəyərləri əhatə edən daha dərin uyğunluğu vurğulayır. Səfər zamanı imzalanmış birgə bəyanat iqtisadi inkişafdan tutmuş, təhlükəsizlik, iqlim dəyişikliyi və regional sabitliyə qədər bir sıra məsələlər üzrə əməkdaşlığın gücləndirilməsinin əsasını qoyub.

Azərbaycanın “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsündə artan rolu

Azərbaycanın qlobal iqtisadi və geosiyasi səhnədəki yeri onun “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsündəki geniş rolu ilə daha da möhkəmlənib.

Birgə Bəyanata əsasən, hər iki ölkə Azərbaycanın milli inkişaf strategiyalarını BRI məqsədlərinə uyğunlaşdırmaqla ikitərəfli iqtisadi əməkdaşlığı gücləndirmək öhdəliyi götürüb. BRI çərçivəsində əməkdaşlıq Azərbaycan və Çin arasında ticarət və infrastrukturun inkişafını genişləndirəcək və Azərbaycana Çinin texnoloji biliklərindən və investisiyalarından faydalanmaq üçün daha çox imkanlar yaradacaq.

Bundan əlavə, bu strateji tərəfdaşlığın Azərbaycanın iqtisadiyyatını modernləşdirmək və şaxələndirmək üçün lazım olan texnoloji alətlərlə təmin etməklə onun sənaye bazasını gücləndirəcəyi gözlənilir.

Enerji, sənaye və texnoloji əməkdaşlığın genişləndirilməsi

Hər iki ölkə tərəfdaşlıqlarının gələcəyinin davamlı inkişafa doğru qlobal keçidlə uyğunlaşdırılmalı olduğunu qəbul edərək iqlim dəyişikliyi və təmiz enerji üzrə birgə fəaliyyət göstərməyi öhdəsinə götürüb. Bu öhdəlik BRI-nin ətraf mühitlə bağlı problemlərin infrastruktur və iqtisadi əməkdaşlığın bütün aspektlərinə inteqrasiya olunduğu yaşıl inkişaf və davamlı inkişaf haqqında daha geniş baxışına uyğundur.

İqlim məqsədlərindən başqa, dayanıqlı iqtisadi artıma diqqət ağıllı texnologiyalar və resursların idarə edilməsi sahəsində əməkdaşlığı təşviq edəcək. Azərbaycanın enerji sektorunun, xüsusən də bərpa olunan enerji və enerji səmərəliliyi sahələrində modernləşdirilməsi üzrə davamlı səyləri davamlı və ekoloji cəhətdən məsuliyyətli iqtisadi model yaradaraq Çinin təcrübəsi ilə dəstəklənəcək.

Bu hərtərəfli strateji tərəfdaşlığın mühüm sütunu Çin və Azərbaycan arasında sənaye və texnoloji əməkdaşlığın genişləndirilməsidir. Çinin inkişaf edən sənaye sektorunu və Azərbaycanın modernləşməyə artan ehtiyacını nəzərə alaraq iki ölkə Azərbaycana öz iqtisadiyyatını modernləşdirməyə və şaxələndirməyə imkan verəcək əsas sektorlarda əməkdaşlıq etmək niyyətindədir.

Azərbaycan Çin ilə texnoloji tərəfdaşlıqdan, xüsusilə istehsal, rəqəmsal texnologiya və innovasiya sahələrində faydalana bilər. Yüksək texnologiyalı sənayenin inkişafı iş yerlərinin yaradılmasına, yerli təcrübənin artmasına və uzunmüddətli sənaye artımına töhfə verəcək. Bu əməkdaşlıq çərçivəsində Çinin Azərbaycanın infrastruktur layihələrinə sərmayə qoyması həm də sənayenin genişləndirilməsi və regional iqtisadi inteqrasiyanın gücləndirilməsi üçün möhkəm zəmin yaradılmasını təmin edəcək.

Hər iki ölkə həmçinin viza rejiminin liberallaşdırılması, gənclərin cəlb edilməsi və akademik mübadilələrə sadiqliklərini ifadə ediblər ki, bu da onların mədəni əlaqələrini daha da dərinləşdirəcək və sosial əlaqələri gücləndirəcək.

Hər iki ölkə çoxtərəfliliyə və inklüziv qərarların qəbuluna əsaslanan islah edilmiş qlobal idarəetmə sisteminə güclü dəstəyini ifadə edib. Onlar inkişaf etməkdə olan ölkələrin Birləşmiş Millətlər Təşkilatı kimi qlobal qurumlarda ədalətli təmsil olunmasını müdafiə edirlər. Qlobal idarəçiliyin islahatına dair bu ortaq öhdəlik xüsusən də qlobal çağırışların inklüziv inkişafı və ədalətli həll yollarını təşviq etməkdə maraqların kəsişməsini əks etdirir.

Qayzer Navab

Davamlı İnkişaf üçün “Bir Kəmər, Bir Yol” Təşəbbüsü (BRISD) sədri

Pakistan-Azərbaycan Məzun Assosiasiyasının (PAAA) təsisçisi