Kosmosa çıxarılan minlərlə peyk: Astronomlar bu təhdid barədə xəbərdarlıq edirlər

Elm adamları çoxsaylı peyklərdən ibarət “meqa ulduz qruplarının” kosmos əsaslı astronomiyanı təhdid edə biləcəyi barədə xəbərdarlıq edirlər.

Yenicag.az xəbər verir ki, bu barədə araşdırma “Nature” elmi jurnalında “Satellite megaconstellations will threaten space-based astronomy” (“Meqa peyk ulduz qrupları kosmos əsaslı astronomiyanı təhdid edəcək”) başlığı ilə dərc olunub.

son illərdə İlon Maskın “SpaceX” şirkəti kimi qurumlar internetə qoşula bilməyəcək insanlara bağlantı təmin etmək üçün minlərlə yeni peyk buraxır.

Şirkətlər yaxın illərdə daha çoxunu göndərməyi planlaşdırır: ABŞ Federal Rabitə Komissiyasına təqdim edilən müraciətlər şirkətlərin 2040-cı ilə qədər yarım milyon peyk buraxmaq istədiyini göstərir.

Bu peyklər çox vaxt adi gözlə belə görünür, astronomlar üçün isə daha da aydın nəzərə çarpır. Astronomlar kainatı daha yaxşı anlamaq üçün uzaq kosmosun detallı və dəqiq təsvirlərinə güvənirlər.

Həm yerüstü, həm də kosmos əsaslı teleskoplardan alınan təsvirlərin çoxu peyklər avadanlığın üzərindən keçərkən işıq izləri ilə pozulur. Peyklərin sayı əhəmiyyətli dərəcədə artdıqca bu daha ciddi problemə çevrilə bilər.

Yeni araşdırmaya görə, bu nəhəng ulduz qrupları tamlandıqda NASA-nın “Hubble” kosmik teleskopundan əldə edilən təsvirlərin üçdə birini çirkləndirə bilər. Bəziləri isə daha dramatik şəkildə təsirlənəcək: alimlər xəbərdarlıq edirlər ki, “SPHEREx”, ARRAKIHS və “Xuntian” kosmik teleskoplarının təsvirlərinin təxminən 96 faizi meqa peyk qruplarından gələn işıqla çirklənəcək.

Ötən il Beynəlxalq Astronomiya İttifaqının Qaranlıq və Sakit Göyü Qoruma Mərkəzi, kosmos müşahidələrini qorumaq məqsədilə bu cür peyklərin operatorları üçün bir sıra tövsiyələr yayımlamışdı. Bu tövsiyələr arasında istehsalçılardan peyklərin əks etdirmə dərəcəsini məhdudlaşdırmaları və istiqamətlərini dəyişdikdə yaranan parıltılardan qaçmaları da daxil idi.

Yeni tədqiqatın müəllifləri həmçinin bir sıra yeni təkliflər irəli sürürlər: kosmik teleskopların üzərindən keçərək paraziti minimuma endirə bilmələri üçün meqa ulduz qruplarının orbitinə yuxarı hədd qoyulması, həm aktiv, həm də ömrünü başa vurmuş kosmik aparatların harada yerləşdiyinə dair daha dəqiq məlumatların əldə olunması.

Araşdırma, “Nature” adlı akademik jurnalda dərc olunan “Satellite megaconstellations will threaten space-based astronomy” (“Meqa peyk ulduz qrupları kosmos əsaslı astronomiyanı təhdid edəcək”) başlıqlı yeni məqalədə yer alır.