Azər SARIYEV: Şüşələr və insanlar

Məktəb illərində sadə sənət adamlarının filosofluğunu bədii mətnlərdən oxuyurduq. Elə bilirdim ki, bu, sovetlərin ideoloji sırımasıdır. Amma sonralar həqiqətən belələrinin varlığını gördüm. Heyrətə gəlirdim ki, sadə, mütaliəsiz insanlarda belə fikirlər haradandır. Təəssüf edirəm ki, indiyə qədər qarşılaşdığım həmin şəxslərin dediklərini qələmə almamışam. Gec də olsa, qərara almışam ki, indən belə rastlaşdığım belə hadisələri yazıya çevirim. Beləliklə, bu yaxınlarda rastlaşdığım bir şüşəbəndin fikirlərini bölüşmək istəyirəm.

“…Uşaqlığda şüşələrə yazığım gəlirdi. Bir dəfə rəhmətlik nənəmdən soruşdum ki, ola bilməz, şüşələri əvvəlki vəziyyətinə gətirən aparat icad olunmasın. Cavab verdi ki, bəlkə də düzəldə bilirlər, ancaq düzəldsələr də, həmin şüşə olmur axı. Sonralar şüşələrə yox, insanlara yazığım gəlməyə başladı və indi də gəlir. Onları da sınandan sonra şüşlər kimi əvvəlki vəziyyətinə qaytarmaq mümkün olmur axı. Yenə şüşənin yapışdırıcısı var. İnsanın isə yapışdırıcısı da yoxdur. Sınmayan insan yalnız filmlərdə, kitablarda olur. Həyatda isə sınmayan ancaq arsızlar olar. Arsızlardan başqa hamı sınır. Bəzilər bunu büruzə verir, bəziləri içində çəkir. Saçı, xüsusən də saqqalı vaxtından əvvəl ağarmış kişiyə rast gəlsəniz, bilin ki, çilik-çilikdir… Saçı vaxtından əvvəl ağarmış, dərisi vaxtsız qırışmış qadına rastlaşsanız, bilin ki, çat verib. Hamının həyatında nə vaxtsa yüngül də olsa, qırılma, sınma vaxtı olur. Amma çatı, çilik-çilik olmanı heç kəsə arzu etməzdim. Çiliklənmə o zaman olur ki, ya övladın, ailənin yanında aşağılanırsan, ya da zərbə yaxınların tərəfindən dəyir. Yaxud da düzgün bilib getdiyin yolun səhvliyini başa düşürsən. Sonuncu ən dəhşətlisidir. Çünki getdiyin uzun yolu sınıq-salxaq halda geri qayıdıb, yeni yola başlamaq cəhənnəm əzabıdır. Allah insanı belə əzabdan qorusun!

Təkrar edirəm, bunun arsızlara, anadan sınıq doğulmuşlara heç bir dəxli yoxdur. Adam xaraktercə çatdırsa, doğuşdan sınıq, qırıqdırsa, onun üçün fərqi yoxdur və belə adamların insana ağıl vermək istəməsi, yaxud nümunə göstərilməsi insanı sındırmasa da, zədələyir…”