Bakıda “cin çıxartma” mərasimindən ŞOK VİDEO – “Sağlamlıq mərkəzi”nin pullu seansları niyə cəzasız qalır?

Bakıda ortaya çıxan “VIP ruqya” və “cin çıxarma” şouları Kefli İsgəndərin dönəmini xatırladır. Sosial şəbəkələrdə yayılan reklam videolarında 150 manata satılan seanslar, qaranlıq otaqlarda keçirilən “mistik döyüşlər” və “fövqəltəbii müdafiə” səhnələri sanki o dövrün yeni versiyasıdır. Karate ustası olan “cin”lə “mübarizə” isə gözləri yaşardır. Tamamilə xurafat və cəhalət örnəyi olan bu görüntülərə insanların reaksiyası isə Kefli İsgəndərin dövründən bir addım da irəli atmadığımızı göstərir.

Söhbət “Ruqya” Sağlamlıq Mərkəzi adı altında fəaliyyət göstərən “Cin çıxartma” obyektindən gedir. Mərkəzin rəsmi sosial media hesablarında açıq şəkildə “çıx çıxartma” seansları və qiyməti yazılmaqdadır. Bu cəhalətin açıq bazar məhsuluna çevrilməsi həm də cəmiyyətimizin psixoloji və pedoqoji durumunu ortaya qoyur.
Halbuki savadlı cəmiyyətlərdə belə “biznes”ə yer yoxdur. Cahil olmayan toplumlar yeni nəsil “şeyx nəsrullah”ların fəaliyyətinin heç bir dini ayinə, tibbi metodologiyaya və ya elmi izaha aidiyyatı olmadığını yaxşı bilirlər. Sadəcə göz qamaşdıran səhnə dekorasiyası, professional montaj, mikrofonlu “mütəxəssislər” insanları aldadıb cibdən pul çıxarmaq məqsədi daşıyır.

Ən paradoksal tərəfi odur ki, bu cür fəaliyyət sırf “imkanlı müştəri” seqmentinə yönəlir. Seanslarda qonaqların “ruhları təmizlənir”, “qeyri-adi varlıqlar”dan azad edilir. Halbuki, heç bir səlahiyyətli orqan onların “möhkəm sübutları”na rəğbət göstərmir. Əksinə, dövlət qurumları bildirir ki, ruqya və exorcism – yəni ruh qovma – yalnız ritual duası və Quran tilavəti şəklində mühafizəkar çərçivədə icra edilə bilər və bu da heç vaxt teatr tamaşasına çevrilməyib.

Qanunvericilik baxımından isə bu cür fəaliyyət bir çox normaları eyni anda pozur. Əvvəla, İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 227-ci maddəsinə əsasən, “dələduzluq” yolu ilə dəyən zərər 500 manatdan az olduqda, məsuliyyətə cəlb olunan şəxs 160–240 saat ictimai işə göndərilə və ya 3 aya qədər inzibati həbsə məhkum edilə bilər. Zərər məbləği 500 manatdan çox olduqda isə artıq cinayət məsuliyyəti yaranır və Cəzalar Məcəlləsinə görə pul cəzasından tutmuş həbsə qədər qərar verilə bilər. Bu maddə konkret olaraq insanları saxtakar eksperimentlərə cəlb etməklə, onların etimadından sui-istifadə etməyi cinayət hesab edir.

Maraqlıdır ki, son illərdə bu tip boş vədlərlə qazanc əldə edən şəxslərin sayı artıb. Onların əsas hədəfi etimadlı insanlar, eləcə də psixoloji narahatlıqlardan əziyyət çəkən şəxslərdir. Çünki əziyyət çəkən insan psixoloji olaraq həll yoluna möhkəm ehtiyac hiss etdikdə, axtarışlarını tibb və psixologiya mütəxəssislərindən çox bu cür “ruhani sağaldıcı”ların əlvan dünyasına yönəldir. Təəssüf ki, çox vaxt bu insanlar gözəgörünməz varlıqlarla yox, fırıldaqçılarla üz-üzə qalır, növbəti mərhələdə isə artıq real pul və emosional zərbə alırlar.

Hüquq sistemindəki boşluqlar və icra mexanizmlərindəki səmərəsizlik bəzən bu cür mərkəzlərin fəaliyyətini cəzalandırmaqda çətinlik yaradır. Təqsirləndirilən şəxslər inzibati məsuliyyətdən qurtulmaq üçün zərərin məbləğini süni şəkildə 500 manatın altında saxlayır, qurbanların da üzləşdiyi psixoloji sarsıntı birbaşa qanun bucağı ilə ölçülmür. Nəticədə yüzlərlə insan “cin çıxarma zalları”nda çəkilən filmlərin aktyoruna çevrilərək yeni epizod üçün yüksək məbləğ ödəməyi davam etdirir.

Əslində, bu problemi həll etməyin yeganə yolu cəmiyyətin maarifləndirilməsi, ictimai nəzarətin gücləndirilməsi və hüquq mühafizə orqanlarının fəallığının artırılmasıdır. Dini ayinlər, elmi əsaslandırmalar olmadan təşkil edilən bu cür şoularla mübarizə aparmaq həm ictimai sağlamlıq, həm də vətəndaş hüquqlarının müdafiəsi baxımından əhəmiyyətlidir. Sadəcə qanunun sanksiyalarını xatırlatmaq kifayət deyil; ehtiyac olan iqtisadiyyat, sosial müdafiə və psixoloji xidmətlər sahəsində etibarlı alternativlər təklif etməkdir. O zaman insanlar real yardıma əl uzadacaq, fırıldaqçıların qucağındakı boşluqları dolduracaq həqiqi mütəxəssislərə üz tutacaq. Bu yolla təkcə cibimizi yox, rahatlığımızı da qoruyaraq, heç vaxt “cin karate ustası”nın şousuna bilet almayacağıq.

Camal Cavanşir