Elxan Şahinoğlu: Putin niyə Ermənistanı seçdi?

Rusiya prezidenti Vladimir Putin Ermənistan prezidenti Serj Sərkisyanla telefonla danışığı zamanı aprelin 24-də Yerevanda keçiriləcək “erməni soyqrımının” 100 iliyi tədbirinə qatılacağını bildirib. Ankara və Bakı Putinin “soyqırım” tədbirlərinə qatılmaq istəyini şərh etməsələr də, bu səfər Rusiya-Türkiyə və Rusiya-Azərbaycan münasibətlərində mənfi iz buraxacaq.

Ermənistan Rusiyaya əlavə yükdür. Moskva Ermənistana daima yardım etməli, bu ölkəyə qazı ucuz satmalı və hərbi bazalarını moderləşdirməlidir ki, bu da indiki ağır iqtisadi şəraitdə əlavə xərcdir. Rusiya üçün iqtisadi zəmində Türkiyə və Azərbaycan daha əlverişli tərəfdaşdırlar. Putin 3 ay əvvəl Türkiyəyə rəsmi səfər etmişdi və bu ölkənin prezidenti Rəcəb Təyyub Ərdoğanla vacib sənədlər imzalamışdı. Bunlardan ən vacibi Rusiya qazının Türkiyə üzərindən Avropaya daşınmasını nəzərdə tutan “Türk axını” layihəsinin qəbulu idi.

Stokholm Dünya Problemləri Araşdırmaları İnstitutunun dərc etdiyi son hesabata görə Azərbaycan Avropada əsas silah növlərinin ikinci ən böyük idxalçısıdır. 2005-2009-cu illərlə müqayisədə 2010-2014-cü illərdə Azərbaycana silahların idxalı 249% artıb. Azərbaycana silah idxalının təxminən 85%-i Rusiyanın payına düşür. Başqa sözlə Rusiya Azərbaycana silah satışından milyardlarla dollar qazanır.

Bütün bu amillər Rusiya prezidentini “erməni soyqırımının” 100 illiyi tədbirlərinə qatılmaqdan çəkindirməliydi. Həm də Türkiyə eyni tarixdə İstanbulda Çanaqqala savaşının 100 iliyini qeyd edəcək. Əvvəlcədən də aydın idi ki, Putin Türkiyədə keçirilən tədbirə qatılmayacaqdı. Çünki, bu halda Moskva Ermənistana arxa çevirmiş olardı. Ancaq Ankara ümid edirdi ki, Putin nə Türkiyənin, nə də Ermənistanın tədbirinə qatılacaq. Buna baxmayaraq, Putinin Ermənistandakı tədbirə qatılmasının Azərbaycan və Türkiyə üçün müsbət tərəfi də var. Qərb ölkələrinin liderləri Putindən uzaq dayanmağa çalışır, onunla görüşlərdən yayınırlar. Çünki, Krımın işğalı və Ukraynadakı separatizmə verdiyi dəstəyə görə Qərb ölkələrinin ictimaiyyətlərinin Putinə münasibəti mənfidir. Qərb liderləri isə ictimai rəylə hesablaşırlar. Deməli, Putinə görə Yerevana getmək istəyən Qərb liderlərinin sayı az olacaq. Artıq Norveçin baş naziri və Almaniyanın kansleri Yerevandakı tədbirə qatılmayacaqlarını bəyan ediblər. Bu say getdikcə artacaq. Bu da Ermənistanın və erməni lobbisinin “soyqırımı” tanıtma və Türkiyəyə əlavə problemlər yaratmaq siyasətinə zərbə vuracaq. Putinin Yerevana səfəri Ermənistanın Rusiyadan asılılığının göstəricisidir. Putin Rusiyanın RTR televiziya kanalında yayınlanan Krımla bağlı sənədli filmdə açıq dedi ki, o rusları qorumaq üçün Krıma qoşun yeridib və faktiki Ukraynanı parçalayıb. Putin Krımı işğal edərkən bu yarımadadakı bazalarının imkanlarından istifadə edib. Rusiyanın Ermənistanda da oxşar bazaları var. Bu isə o deməkdir ki, Rusiyanın Ermənistandakı hərbi bazaları heç zaman Yerevana müstəqil xarici və təhlükəsizlik siyasəti yürütməyə imkan verməyəcək.

Azərbaycan hakimiyyəti Kremllə isti münasibətlərə çalışır. Bu rəsmi Bakıya ona görə lazımdır ki, Kreml Azərbaycanın daxili işlərinə qarışmasın, Dağlıq Qarabağ məsələsində balans saxlasın. Ancaq Rusiyanın Ermənistana artan hərbi dəstəyi, Ermənistanla quru yolunu açmaq məqsədilə Abxaziya ilə Gürcüstan arasındakı dəmiryolunu işə salmaq istəyi Azərbaycanı narahat edir.

Elxan Şahinoğlu “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri