İlk öpüşün tarixçəsi: Dodaq dodağa ilk dəfə nə vaxt və niyə dəyib? - ARAŞDIRMA

Alimlər ilk dəfə olaraq primatların nəsil ağacına əsaslanaraq öpüşün təkamül tarixini öyrəniblər.

Yenicag.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, indiyədək bir sıra heyvanlarda öpüşməyə bənzər davranış müşahidə olunub – şimpanzelər, qorillalar, hətta itlər, pişiklər və delfinlər.

Lakin bu davranış təkamül baxımından hələ də bir sirr olaraq qalır, çünki o, xəstəliklərin ötürülməsi kimi risklər daşıyır.

Oksford Universitetinin tədqiqatçılarına görə, insanlarda öpüşün mədəni və emosional əhəmiyyəti geniş şəkildə öyrənilsə də, onun təkamülü hələ də tam başa düşülməyib.

Aparılan araşdırmalarla məlum olub ki, öpüşmə təxminən 21,5–16,9 milyon il əvvəl yaşamış iri meymunların ümumi əcdadında geniş yayılmış bir xüsusiyyətə çevrilib.

Sonrakı təkamül prosesində bu davranış qorunub saxlanılıb və qorillalarla insanlar da daxil olmaqla, əksər iri meymunlarda davam edib.

Araşdırma həmçinin neandertalların da öpüşdüyünü irəli sürür. Erkən insanlar və neandertalların ağız bakteriyalarının öyrənilməsi onların arasında tüpürcək mübadiləsinin olduğunu göstərir ki, bu da öpüşmənin mövcudluğuna güclü işarədir.

“Bu, öpüşməni geniş təkamül prizmasından araşdıran ilk işdir”, – deyə Oksford Universitetindən təkamül bioloqu Matilda Brindıl bildirib.

“Tapıntılarımız primat qohumlarımızın nümayiş etdirdiyi cinsi davranışların heyrətamiz müxtəlifliyini önə çıxaran artan araşdırmalar toplusuna əlavə olunur,” – deyə araşdırmanın aparıcı müəllifi Dr. Brindıl əlavə edib.

Tədqiqatda alimlər öpüşü aqressiv olmayan, ağızdan-ağıza təmas və qida ötürülməsini əhatə etməyən davranış kimi müəyyən ediblər.

Sonra müasir primat növlərində öpüşün müşahidə olunduğu halları toplayıblar, xüsusilə Afrikada, Avropada və Asiyada təkamül etmiş şimpanzelər, bonobolar və orangutanlara diqqət yetiriblər.

Alimlər bu “xüsusiyyəti” primatların təkamül ağacına yerləşdirərək onun nə vaxt meydana çıxdığını proqnozlaşdırıblar.

Kompüter simulyasiyaları müxtəlif əcdadların da öpüşmə davranışına sahib olub-olmadığını ehtimal etmək üçün aparılıb.

Nəticədə öpüşmənin ilk dəfə təxminən 21,5 milyon il əvvəl iri meymun növündə ortaya çıxdığı müəyyən olunub.

“Öpüş adi və ya universal davranış kimi görünsə də, o, yalnız insan mədəniyyətlərinin 46 faizində sənədləşdirilib”, – deyə araşdırmanın digər müəllifi Ketrin Talbot bildirib.

“Cəmiyyətlərdə sosial normalar və kontekst çox fərqlidir, bu isə öpüşün təkamül davranışı, yoxsa mədəni ixtira olması sualını gündəmə gətirir. Bu həmin suala cavab tapmaq üçün ilk addımdır”, – deyə Dr. Talbot əlavə edib.