Yeni Çağ Media Qrupu
“Rusiya və Ukrayna arasındakı bu mürəkkəb vəziyyət, gələcəkdə sülhməramlıların və atəşkəsin nə dərəcədə təsirli olacağını göstərmək üçün ciddi sınaq olacaq”.
Yenicag.az xəbər verir ki, bunu Ukraynada sülhməramlıların rolu və atəşkəsin həyata keçirilməsi barədə təhlil aparan “New-York Times” nəşri yazıb.
Məqalədə bildirilib ki, sülhməramlı qüvvələrin işə salınması üçün konkret plan olmadan, beynəlxalq səviyyədə atəşkəsin reallaşması mürəkkəb məsələ olaraq qalmaqdadır.
Qeyd olunur ki, Ukraynadakı müharibə ilə bağlı mütəxəssislər 2022-ci ildən bəri atəşkəsin necə tətbiq ediləcəyi mövzusunda müzakirələr aparmağa başlayıblar. Bu müzakirələrə sülhməramlı qüvvələrin rolu və onların fəaliyyətinin necə həyata keçirilməsi məsələsi daxil olub. Cenevrədə keçirilən görüşlərdə sülhməramlılar və atəşkəsin izlənilməsi üçün texniki təfərrüatlar müzakirə edilib. Mütəxəssislər atəşkəsin izlənilməsi üçün ən azı 10 kilometr genişliyində bufer zonasının yaradılması, eyni zamanda təxminən 5,000 mülki şəxsin və polis məmurunun patrul etməsi kimi tədbirləri təklif ediblər.
Rusiya və Ukrayna arasında 1.126 kilometrdən çox uzanan sərhədin atəşkəsin tətbiqini çətinləşdirdiyi düşünülür. Cenevrə Təhlükəsizlik Siyasəti Mərkəzinin təqdim etdiyi təkliflərə görə, atəşkəsin monitorinqi üçün 10.000 xarici hərbçi tələb oluna bilər. Bu qüvvə, gərginlik və anlaşılmazlıqların döyüşlərə çevrilməsinin qarşısını almağa kömək edə bilər. Lakin belə bir qüvvənin Rusiya tərəfindən təsdiqlənməsi məsələsi hələ də qeyri-müəyyəndir. Rusiya prezidentinin razılığı və təkliflərin yerinə yetirilməsi ilə bağlı geniş şübhələr mövcuddur.
Qəzet yazır ki, sülhməramlı qüvvələrin işə salınması üçün konkret plan olmadan, beynəlxalq səviyyədə atəşkəsin reallaşması mürəkkəb məsələ olaraq qalmaqdadır. Cenevrə mərkəzinin rəhbəri Tomas Qreminger atəşkəsin monitorinqi üçün keçmiş hərbi komandirlərlə müzakirələr apardıqlarını, lakin atəşkəsin yerində tətbiqinin daha da çətinləşəcəyini etiraf edib. Onun sözlərinə görə, mövcud vəziyyətin monitorinqini təmin etmək üçün yenilikçi texnologiyalar, o cümlədən pilotsuz təyyarələr və sensorlar istifadə edilə bilər.
Bununla yanaşı, Cənubi Koreya ilə Şimali Koreya arasındakı hərbisizləşdirilmiş zona nümunəsi kimi Ukraynadakı sərhədin qorunması böyük çətinliklər yarada bilər. Ekspertlər bu uzun sərhədin təftişinin, hər iki tərəfdən təzyiqləri azaltmaq üçün ciddi çətinliklər doğuracağını qeyd edirlər. Həmçinin, atəşkəsin səmərəli işləməsi üçün hər iki tərəfdən istənilən pozuntuların qeydə alınması və müvafiq tədbirlərin görülməsi vacibdir. Lakin bu, daha böyük müharibə təhlükəsini aradan qaldıra bilməyəcək.
Məqalədə həmçinin qeyd olunub ki, Rusiya ilə Ukrayna arasında atəşkəsin həyata keçirilməsi, hər iki ölkənin siyasi vəziyyətini və müharibə istəklərini nəzərə alaraq çətin məsələ olaraq qalır. Rusiya prezidenti Vladimir Putin ilə Ukrayna arasında gələcək danışıqların necə başa çatacağı və bu danışıqlarda atəşkəsin necə idarə olunacağı barədə qeyri-müəyyənliklər davam edir. Əlavə olaraq beynəlxalq səviyyədə bu məsələnin nə qədər dəstəklənəcəyi və sülhməramlı qüvvələrin təsirli olub-olmaması hələ də sual altındadır.
Müharibə ərazilərində yerləşən sülhməramlı qüvvələrin rolu döyüşlərin dayandırılmasında böyük əhəmiyyət kəsb edir. Lakin, real həyatda bu qüvvələrin effektivliyini və təhlükəsizliyini təmin etmək çox çətin ola bilər. Mütəxəssislər Ukraynada atəşkəsin uzun müddətli sabitliyini təmin etmək üçün monitorinq sistemlərinin gücləndirilməsinin vacibliyini vurğulayırlar. Rusiya və Ukrayna arasındakı bu mürəkkəb vəziyyət gələcəkdə sülhməramlıların və atəşkəsin nə dərəcədə təsirli olacağını göstərmək üçün ciddi sınaq olacaq.
Nəsimi Ələsgərli
www.yenicag.az