Günay ARDA: Alçaldılmışlar və təhqir edilmişlər

Xüsusi olaraq, Yenicag.az üçün

Kaş, o vaxt Göygöz kosa Hadını daşa döndərəydi, biz bu günü görməyəydik. Ancaq eləmədi. Göygöz kosa Həkim babanı, Mətanət müəlliməni ac-susuz qoydu. Onları Hadının məzə obyektinə çevirdi, Bıdının insafının ixtiyarına buraxdı.

Yaşlı nəsildən fərqli olaraq, mənim yaşıdlarım müəllim haqda “yemir”, “tualetə getmir” kimi saf fikirlərə qapılmırdı. Bizim təhsil illərimiz müharibə və müharibədən sonrakı illərə təsadüf etdiyi üçün ölkədə məmə yeyəndən, pəpə yeyənə qədər hamının məqsədi yemək idi. Bizim məktəbin müəllimləri dərsdən sonra daş daşımasalar da, “məşğələ” adlı hoqqa fikirləşmişdilər. Məşğələyə qalan uşaqlar aylıq “iki şirvan” ödəməli olurdular. Bu məşğələyə qatılmayanlara isə göz verib işıq vermirdilər. Aylıq “iki şirvan”ı ödəməyənlərin adının yanına “dilənçi” ifadəsi də artırılırdı. “İki şirvanlıq” uşaqlar isə danlaqdan, tüpürcəkdən sığortalanmış olurdular. İndi hansısa fənni, elmi bilmirəmsə, yaxın buraxmıramsa, orda bir müəllim barmağı var.

Biz süpürgəni tozsoran qiymətinə alan məktəbli nəsliyik. Bizə “F5” -i müəllimlər seçkidə tumanlarından bülleten çıxara-çıxara öyrədib.  Ağa qara, pisə yaxşı deməyi, rüşvəti, ikiüzlülüyü müəllimlərimiz hər 45 dəqiqənin yarısını bizə bağıra-bağıra, söyə-söyə öyrədib. Hər uşağın uşaqlığında travması, travma səbəbkarı olur. Təhsil illəri doxsanlara təsadüf edən uşaqların hamısı məktəbdə mənəvi travma alıb. O travmaları bərpa etmək, uşaqlığımızı geri qaytarmaq, “iki şirvanlıq olmayanlara” ikinci sinif insan münasibəti göstərənləri bağışlamaq əlimizdə deyil. İndi ustadlarıma xilaf çıxıb haqqa nahaq deməyə bilmirəm. Müəllimlər indi repetitorluq etməklə gün çörəklərini çıxarırlar. Repetitorluq şikəst qalmış avtobus sürücüsünün kanduktorluq etməyi kimi bir şeydir… Evində oturur, beş-altı axmaq gəlib on bir illik təhsil ilindəki öyrənə bilmədiyini səkkiz aya öyrənmək üçün dirənir.

Müəllimlərin yaxşı maaş almamaqları yaxşı qazanmamaqları anlamına gəlmir. On bir ildir ki, məktəbi bitirmişəm. Hələ biz təhsil aldığımız illərdə müəllimlər valideynlərimizin cibinə iki əllərini birdən soxmağı ar bilmirdilər. Onlar ikinci qazanc yerini həmişə tapırdı. Süpürgə pulu, pərdə pulu, döşəmə əskisi pulu… İş o yerə çatmışdı ki, biz müəllimlərimizin ayın hansı günündə aybaşı olduqlarını da bilirdik. Çünki, ya ayın əvvəli, ya da axırı qeyri-məlum səbəbdən beqəfil pul yığılırdı. Biz binəvalar sonradan anladıq ki, həmin pul müəllimənin bez pulu üçün toplanır.

Belə baxanda kişi müəllimlərin işi daha ağır idi. Onların hər ay pul yığmağına xüsusi səbəb tapılmırdı. Lakin, kişi müəllimlərimiz vardı ki, hansı siqaretdən çəkdiyini əzbər bilirdik. Pulunu da biz verirdik, dərsin ortasında siqaret arxasınca da biz gedirdik.

Müəllimləri nə Göygöz kosalardan, nə hadılardan müdafiə etmək fikrim var. 12-13 yaşlı uşaqdan pul uman, hər bəhanə ilə uşağı öz valideynini divara dirəməyə məcbur edən nəsnəni müdafiə etmək iqtidarında deyiləm. Artıq müqəddəs müəllim peşəsi ilə qədim peşə arasında nazik bir pərdə qalıb. Müəllimlər öz bakirəliyini, təmizliyini itirib. Odur ki, heç özləri də haqlarında hər cür hədyan danışan deputata-filana cavab verməyə cəsarət tapmırlar.

P.S : Müəllimləri sizin yaxşı təhsil almağınıza mane olmalarına icazə verməyin.