Azərbaycan milli ideologiyasının əsas komponentləri

Daha öncəki yazılarımızda Azərbaycanın milli ideologiyası haqqında ətraflı məlumat vermişdik. Qeyd etmişdik ki, milli ideologiya hər bir xalqın mənəvi sütunu, dövlətin dayanıqlı inkişafını təmin edən əsas amillərdən biridir. Azərbaycanın milli ideologiyası özündə xalqımızın yüzilliklər boyunca formalaşmış tarixi, mədəniyyəti, dili, dövlətçilik ənənələri və müstəqillik arzularını birləşdirən dəyərlər sistemidir.

Azərbaycanın milli ideologiyası haqqında internet resusrslarında, süni intellekt platformalarında yerli və xarici dillərdə kifayət qədər materiallar tapmaq mümkündür. Həmin materiallar Azərbaycan xalqının əsrlər boyu öz milli kimliyi, mədəni irsi və dövlətçilik ənənələri barədə kifayət qədər bilgi verir.

Bütün mənbələrdə qeyd olunur ki, Azərbaycanda milli ideoloji əsaslar, xüsusilə də XX əsrdə müstəqillik qazandıqdan sonra daha da sistemli və məqsədyönlü şəkildə formalaşmağa başlamışdır. 1993-cü ildən sonra isə bu ideologiyanın əsas konturları Ümummilli Lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə daha dəqiq müəyyənləşmişdir. Onun yaratdığı siyasi kurs bu gün də Azərbaycanın milli ideologiyasının təməlini təşkil edir.

Milli ideologiyanın əsas dayaqlarından biri vətənpərvərlik və milli birlikdir. Bu dəyər sistemi Azərbaycan vətəndaşlarının dövlətə, torpağa, milli maraqlara sadiqliyini əks etdirir. Xüsusilə 2020-ci ildə baş tutmuş Vətən Müharibəsi bu ideyanın xalqımızın şüurunda nə qədər güclü olduğunu bir daha sübut etdi. Hər bir vətəndaşın könüllü şəkildə döyüşlərə qatılması və Qarabağın azad olunması uğrunda mübarizəsi milli ideologiyanın canlı təzahürüdür.

Digər bir əsas istiqamət multikulturalizm və tolerantlıqdır. Azərbaycanda müxtəlif dinlərin və millətlərin nümayəndələri əsrlərdir dinc və qarşılıqlı hörmət şəraitində yaşayır. Bu, dövlət səviyyəsində qorunan və dəstəklənən bir dəyərdir və milli ideologiyanın vacib tərkib hissəsi hesab olunur.

Azərbaycanın dövlət dili olan Azərbaycan dili, zəngin mədəni irsi, muğamı, xalçaçılıq sənəti, ədəbiyyatı və xalq adət-ənənələri milli kimliyin əsas daşıyıcılarıdır. Bunların qorunması və gələcək nəsillərə ötürülməsi milli ideologiyanın vacib məqsədlərindən biridir.

Bundan əlavə, Azərbaycanın milli ideologiyası müstəqilliyin qorunması, dövlət suverenliyinin təmin edilməsi, iqtisadi və mədəni inkişaf, və qlobal dünyada layiqli mövqe tutmaq kimi strateji hədəfləri də özündə birləşdirir.

Nəticə etibarilə, Azərbaycanın milli ideologiyası həm xalqımızın keçmiş tarixinə söykənir, həm də gələcək inkişaf yolunu müəyyən edir. Bu ideologiya bizi birləşdirir, gücləndirir və müstəqil, suveren dövlət kimi yaşamağımıza təminat verir. Gənc nəsil olaraq bizim borcumuz bu ideologiyanı dərindən dərk etmək, onu qorumaq və gələcək nəsillərə ötürməkdir.

Əsrlər boyu Azərbaycan xalqı öz dilini, ədəbiyyatını, musiqisini, ənənələrini qoruyub saxlamış, bu mədəni irsi nəsildən-nəslə ötürmüşdür. Bu gün də milli ideologiya bu irsin yaşadılmasına və dünyaya tanıdılmasına xidmət edir.

Azərbaycan milli ideologiyasının əsas komponentləri

1. Milli birlik və vətənpərvərlik

Azərbaycanın milli ideologiyası ölkə vətəndaşlarının vətənə sədaqətini, dövlətə bağlılığını və xalq birliyini ön plana çıxarır. Qarabağ müharibəsi və torpaqların azad olunması bu ideyanın güclənməsinə böyük təsir göstərib.

2. Dövlətçilik ənənələri

Azərbaycanın dövlətçilik tarixi – Şirvanşahlar dövləti, Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu, Səfəvilər imperiyası, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və müasir müstəqil Azərbaycan Respublikası – milli ideologiyanın sütunlarındandır. Müstəqil dövlətin qorunması ideoloji dəyər kimi təqdim olunur.

3. Heydər Əliyev irsi və ideyaları

Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi kursu müasir Azərbaycan ideologiyasının formalaşmasında əsas rol oynayıb. Onun dövlətçilik, milli maraqlar, iqtisadi inkişaf və siyasi sabitlik konsepsiyası milli ideologiyanın tərkib hissəsidir.

4. Multikulturalizm və tolerantlıq

Azərbaycan çoxkonfessiyalı və çoxmillətli bir dövlətdir. Multikulturalizm və dini-mədəni tolerantlıq milli ideologiyanın əsas istiqamətlərindəndir. Bu dəyərlər Azərbaycanın beynəlxalq imicini də gücləndirir.

5. Dil və mədəniyyət

Azərbaycan dili və xalqın zəngin mədəniyyəti (muğam, aşıq sənəti, xalçaçılıq və s.) milli ideologiyanın əsas dayaqlarındandır. Dövlət dili olan Azərbaycan dilinin qorunması və inkişafı strateji əhəmiyyət daşıyır.

6. Qarabağ və ərazi bütövlüyü

Qarabağ məsələsi və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin olunması milli ideologiyada mərkəzi yer tutur. 2020-ci ildəki Vətən Müharibəsi bu ideyanın reallaşmasında tarixi dönüş nöqtəsi oldu.

Milli ideologiyanın məqsədləri

– Milli kimliyin qorunması və gücləndirilməsi

– Gənclərdə vətənpərvərlik ruhunun yüksəldilməsi

– Dövlət müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsi

– Sosial həmrəyliyin və milli birliyin təmin olunması

– Azərbaycanı beynəlxalq aləmdə layiqincə təmsil edəcək və inkişaf etdirəcək vətəndaşların yetişdirilməsi

Son söz

Azərbaycan milli ideologiyası təkcə siyasi ideya deyil, həm də milli-mənəvi bir dəyər sistemidir. Bu ideologiya xalqın tarixi təcrübəsi, müasir çağırışlar və gələcək məqsədləri ilə uyğun şəkildə formalaşır və inkişaf edir.

Milli ideya nədir?

Azərbaycanın milli ideologiyası milli dəyərlər üzərində qurulub.

Milli ideya — bir xalqın və ya millətin tarixi inkişaf yolu, mənəvi-mədəni dəyərləri, məqsədləri və gələcəyə baxışlarını əks etdirən ümumi ideoloji anlayışdır. Bu, milləti birləşdirən, onun kimliyini qoruyan və inkişaf yolunu müəyyən edən əsas ideoloji təməldir.

– Milli ideyanın əsas xüsusiyyətləri:

– Dil, din, mədəniyyət, tarix və adət-ənənələr milli ideyanın təməlini təşkil edir.

– Birliyi və həmrəyliyi təmin edir

– Cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrini vahid məqsəd ətrafında birləşdirir.

– Dövlətçiliklə sıx bağlıdır

– Milli ideya güclü və müstəqil dövlət quruculuğunu əsas hədəf kimi qəbul edir.

– Tarixə söykənir, gələcəyə yönəlib

– Keçmişdən güc alaraq gələcək hədəfləri müəyyən edir.

– İnkişaf və tərəqqiyə istiqamətlənib

– Elm, təhsil, iqtisadiyyat və mədəniyyətin inkişafını təşviq edir.

Azərbaycançılıq kontekstində milli ideya

Azərbaycanın milli ideyası “Azərbaycançılıq” ideologiyası üzərində qurulmuşdur. Bu ideya Ümummilli Lider Heydər Əliyev tərəfindən formalaşdırılmış və bu gün də dövlət siyasətinin əsas istiqamətini təşkil edir.

Bu yazı “Jurnalist Təşəbbüslərinin Təşviqi” İctimai Birliyi tərəfindən QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilən “Milli ideologiyaya yönəlik təxribatlar əleyhinə fəaliyyətin təşviqi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb. Yazının məzmununda əks olunan fikir və mülahizələr müəllifə aiddir və Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin rəsmi mövqeyini əks etdirməyə bilər.